Page Text
________________
प्रकरणम् ] सुबोधिनी-शेखरसहिता। [६०६ कश्चिद् भुक्ने । कतरश्चित् । कतमश्विद्वा। चिदुसरं किम्-को भुते । अपूर्वमिस्येव । रामः किंचित्पठति । ३६५६ आहो उताहो चाऽनन्तरम् । (८-१४६) पाहो उताहो इत्याभ्यां युक्त तिङन्तं नानुदात्तम् । पाहो उताहो वा भुके । अनन्तरमित्येव । शेषे विभाषां वक्ष्यति | अपूर्वेति किम्-देव पाहो भुङ्क्ते । ३६५७ शेषे विभाषा। (८-१-५०) प्राभ्यां युक्त व्यवहितं तिङन्तं वानुदात्तम् । माहो देवः पचति । ३६५८ गत्यर्थलोटा लुएन चेत्कारकं सर्वान्यत् । (८-१-५१) गत्यर्थानां लोटा युक्तं तिरुन्तं नानुदात्तम् , यत्रैव कारके लोट् तत्रैव लुडपि चेत् । प्रागच्छ देव प्रामं पयस्ये. नम् । उद्घन्तां देवदत्तेन शालयो रामेण भोषयन्ते । गत्यर्थे किम्-पच देव मोदनं भोपासेऽनम् । लोटा किम्-आगच्छेदेव प्रामं द्रश्यस्येनम् । लुन मित्यादेरपि प्रसंगः स्यादिति मत्वा परिसंचष्टे विभक्त्यन्तमित्यादि । शेषे वि। अनन्तरापेक्ष शेषत्वमित्याह व्यवहितमिति । पचतीति । पक्षे धातुस्वरेणाादा. त्तम् । गत्यर्थ । गतिरों येषामिति विग्रहः । गत्यर्थलोटा युक्तमिति । योगः पुनरर्थद्वारको निमित्तनिमित्तीभावः । लोडन्तवाच्यं हि निमित्तं लुडन्तवाच्य स्य न चेत्कारकम् । सर्वान्यदित्यस्य व्याख्यानमाह यत्रैव कारके लोडित्यादि । कर्तरि कर्मणि वा। आगच्छ देवदत्त ग्रामं द्रक्ष्यस्येनमिति । आपसर्गः गच्छदेवदत्तशब्दयोः पदात्परत्वान्निघातः । प्रामशब्दो 'प्रसे। च' इति मन्नन्त श्रायुदात्तः। द्रक्ष्यसीति । प्रत्ययस्वरेण मध्योदात्तम् । उह्यन्तां देवदत्तेन शालयो रामेण भोक्ष्यन्त इति । वहेः प्रापणार्थत्वेऽपि गतिर्गम्यत इति गत्यर्थत्वम् । उह्यन्तामित्यत्र देवदत्तरामयोः कर्णो देऽपि लकारवाच्य स्य शालेः कर्मणः अभेदात् । त्पचती'त्यादौ न । विभक्त्यन्तमित्यादि। [न तु किमीय इत्यादि ] । व्याख्यानमेवाऽत्र शरणम् । किमा वृत्तं निष्पन्नमित्यर्थः । चिच्छब्दश्वादिगणेऽनुदात्तो निपात्यते। ग्राहो उताहो। अपूर्व किम् ? 'अयमाहो भुते। वक्ष्यतीति । सान्तरं हि तत्र शेषः । तथा च तत्र शेषप्रक्लुप्त्यर्थमनन्तरग्रहणमिति भावः । नन्वपूर्वमित्यनुवर्तनात्तस्य च तिङन्तविशेषणत्वात्सपूर्व तिङन्तं शेषीभविष्यतीति किमन्तर. प्रहणेनेति चेन्न, इदमेव ज्ञापयति-'अपूर्वमिति न तिङन्तविशेषणमिति स्पष्टं भाष्ये। शेषे विभाषा। अपूर्वमित्येव । तेन 'अयमाहो देवो वर्षती'त्यत्र निहतमेव । गत्यर्थलोटा । अत्र सर्वेति । लुपविभक्तिक कारकविशेषणम् । कारकपदेन प्रत्यासत्त्या लकारवाच्यं कर्तृकर्मरूपमेव कार के गृयते । स्पष्टश्चेदं भाष्ये । तदाह यत्रै. वेति । अस्य फलमाह उहन्तां देवदत्तेनेति । अत्र यद्यपि कर्तृभेदोऽस्ति तथा.
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |