Page Text
________________
प्रकरणम् ] सुबोधिनी-शेखरसहिता। [५३५ चिस्पतिः । दिधिपूरतिः । ३७५४ वा भुवनम्। (६-२-२०) उक्त विषये । भुवनपतिः । ( उ०) भूसूधूभ्रस्जिभ्यः । इति क्युमन्तो भुवनशब्दः । ३७५५ पाशाङ्का बाधनेदीयस्सु संभावने। (६-२-२१) अस्तित्वा. भ्यवसायः संभावनम् । गमनाशङ्कमस्ति । गमनाबाधम् । गमननेदीयः । गमन माशयते श्राबाध्यते निकटतरमिति वा संभाव्यते । संभावने किम्-परम. नदीयः । ३७५६ पूर्वे भूतपूर्वे । (६-२-२२) आढयो भूतपूर्वः श्राढयपूर्वः। पूर्षशब्दो वृत्तिविषये भूतपूर्व वर्तते । भूतपूर्वे किम्-परमपूर्वः । ३७५७ सवि. घसनीडसमर्यादसवेशसदेशेषु सामीप्ये । (६-२-२३) एषु पूर्व कन्धुिदिधि' इत्युप्रत्यय न्तो निपातितः। सर्वेऽप्यन्तोदात्ताः । वा भुवनम् । उक्तविषय इति । एश्वर्यवा चिनि पतिशब्दे परे भुवनशब्दः पूर्वपदप्रकृतिस्वरः स्यात् । ‘पन्यावैश्वर्य' इति प्राने विकल्पोऽयम् । भुवनपतिरिति। भुवनशब्दः क्युन्प्रत्ययान्तो नित्स्वरेणाादात्तः । पाशङ्काबाध । आशङ्कबाधनेदीयरसूत्तरपदेषु संभावनवाचिनि तत्पुरुषे पूर्वपदं प्रकृतिस्वरं स्यात् । शकि शङकायाम् । बाधृ लोडने । श्रापर्वाभ्यां कर्मणि घः । अतिशयनान्तिकं नदीयः । द्वयोरन्तिकयोमध्ये एकस्थातिशयविवक्षायामीय सुनि 'अन्तिकबाढयो:-' इति नेदादेशः । गमनाशङ्कादयो विशेषणसमासाः मयूरव्यंस कादयो वा । अस्तित्वाध्यवसाय इति । अस्तित्व. निश्चयः । गमनाशङ्कमिति । पूर्वपदानि ल्युडन्तानि । तत्र लित्स्वरः । गमनमाशङ्कयत इत्यादि । संभाव्यत इत्यस्य प्रत्येकमन्वयः । गमनमाशङ्कयते इति संभाव्यते । गमनमाबाध्यत इति संभाव्यते । गमनं निकटतरमिति वा संभाव्यते । पूर्व भूतपूर्वे । भूतपूर्वार्थ पूर्वशब्दे परे पूर्वपदं प्रकृतिस्वरं स्यात् । पाढयो भूतपूर्व इति । यः पूर्वमाढ्य श्रासीत्स एवमुच्यते । अाढयपूर्व इति। अत्र विशेषणसमासो मयूरव्यं सकादि। आढयशब्दः प्राङपूर्वाद् ध्यायतेः 'घनथें कविधानम्' इति कर्मणि कः । श्रातो लोपः । पृषोदरादित्वाद्धस्य ढः थथादिस्वरेणान्तोदानः । परमपूर्व इति । परमश्वासौ पूर्वश्चेति योऽयं वाक्यार्थः पूज्यमानतालक्षण. स्तस्मिन्निह प्रत्युदाहरणे समासः। परमश्वासौ भूतपूर्व शेति विप्रहे तूदाहरणमेवा सविध अप्रत्ययान्तः । वा भुवनम् । पत्यावैश्वर्य' इति प्राप्ते विकल्पोऽयम् । अस्तित्वाध्य. बसाय इति । तद्विषयकोत्कटकोटिकज्ञानमित्यर्थः । गमनमाशङ्कयत इति । 'सम्भाव्यते' इत्यनेना वेति, विशेषणसमासाः सर्वे। लिस्वरः। पूर्व भूतपूर्वे । भूतपूर्वार्थ पूर्वशब्दे उत्तरपदे इत्यर्थः । पाठ्यपूर्व इति । आयूर्वाध्यायतः कः । पृषोदरादित्वाड्ढः। प्रायशब्दस्थाथादिस्वरणान्तोदात्तः। विशेषणसमासः । सविध.
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |