Page Text
________________
५०४ ]
सिद्धान्तकौमुदी। फिटसूत्रेषु तीयं वोदात्तम् । ६० सुगन्धितेजनस्य ते वा। मादिद्वितीयं तेशग्दश्रेति त्रयः पर्यायेणोदात्ताः। सुगन्धितेजनाः। ६१ नपः फलान्तानाम् । भादिदितीयं वोदात्तम् । राजादनफलम् । ६२ यान्तस्यान्त्यात्पूर्वम् । कुलाया । ६३ थान्तस्य च नालघुनी। नाशब्दो लघु च उदात्ते स्तः । सनाथा सभा। ६४ शिशुमारोदुम्बरबलीवर्दोष्टारपुरूवसां च । प्रान्स्यास्पूर्वमुदात्तं द्वितीयं वा । ६५ सांकाश्यकाम्पिल्यनासिक्यदाघाटानाम् । द्वितीयमुदात्तं वा। ६६ ईषान्तस्य हयादेरादिवो । हनीषा। लागलीषा। पेष्टा । काशीनानामिति वक्तव्ये नुडभाव पार्षः । छन्दसि। छन्दसि मकारानामन्येषां चादिद्वितीयं वोदात्तम् । काश्यपः। कर्दमः । कुलटा । उदकम् । गान्धारि। सुगन्धि ।
आदिरिति। सुगन्धितजनशब्दस्यानपः फलान्तानाम् । नप नपुंसकम् । नपः किम् दासीफलो वृक्षः।यान्तस्य । यशब्दान्तस्यान्त्यात्पूर्वमुदात्तं स्यात् ।थान्तस्य । केचित्तु 'प्रान्तस्य च नालधुनी' इति पठित्वा प्राकारान्तस्य नाशब्दस्य च लघुनो अन्त्यात् पूर्व उदात्ते स्त इति व्याख्याय नाना दिवा मुधा इत्युदाजह्नः। शिशुमारो। शिशुमार इति पाठान्तरम् । उष्टार। उष्टार इति पाठान्तरम् । सांकाश्य । सांकाश्यकाम्पिल्यशब्दौ 'कुछणा-' इति ण्यान्तौ । दार्वाघाटशब्दो 'दारावाहनोऽगन्तस्य च टः संज्ञायाम्' इत्यणप्रत्ययान्तः। ईषान्तस्य । इषान्तस्थ हलादेरा.
काशीनम् । केचित्त 'मकरवकुटपारेवते'ति, 'काष्ठापैश्री' इति पठन्ति । कर्दमादिराकृतिगणः । य इति । केचित्तु 'सुगन्धितेजनस्य चेति सूत्रं पठन्ति, श्रादिद्वितीयो वेति अनुवर्तयन्ति । अयं क्लीबोऽपि । नपः फलान्तानाम् । नपुंसकस्य फलशब्दान्तस्याऽऽदिद्धितीयो वेत्यर्थः । केचित्तु 'ले फो नपः' इति-अस्य स्थाने पठन्ति, नविति नपुंसकम् , लशब्दे परे क्लीबस्य फशब्द उदात्तः। फलं सफल. मित्युदाहरन्ति । अन्ये तु 'फाशब्दस्येति व्याख्याय सफालमित्यु शहरन्ति । कुलाय इति । 'लघावन्ते' इत्यस्य प्रत्तावपि न कश्चिद्विशेषः । गवयमलयावुदाहायौँ । कुवलयार्थमन्त्यात्पूर्वप्रहणम् । आन्तस्य ना। आकारान्तस्येत्यर्थः, 'नाना नासा दिवा सुधा' इत्युदाहरणम् । कचित्तु 'थान्तस्ये' त्यपि पाठः, थाशब्दान्तस्येत्यर्थः । केचित्तु तन्त्रण थशब्दोऽपि गृश्यते, तेन सनाथो देवदत्त इति सिद्धभित्याहुः । शिंशुमारोदुम्बर । 'शिशुमारेति पाठान्तरम् । उष्ट्रार । उष्टारेति रेफवर्जितमपि पाठान्तरम् । चकारेणाऽन्त्यात्पूर्वमिति, द्वितीयमिति च संबध्यते । सांकाश्यकाम्पिल्य । अत्र सूत्रे मण्डूकप्लुत्याऽऽदिति वर्तते, तदाह द्वितीयमदात्तं वेति। अत एव पद्दनिात सूत्रे 'राजन्यसाङ्खाश्यकाम्पिल्यनासिक्यदाघाटानामादिर्वाऽन्तो
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |