Page Text
________________
४३०]
सिद्धान्तकौमुदी। [वैदिकीप्रक्रिया १-७६) अस्थ्यादीनामनङ् । इन्द्रो दधीचो प्रस्थभिः। ३५७६ ई च द्वि. वचने। (७-१-७७) अस्थ्यादीनामित्येव । अक्षीभ्यो ते नासिकाभ्याम् । ३५७७ दृक्ववस्वतवसां छन्दसि । (७-१-८३ ) एषां नुम् स्यात्सौ। कीडङ्डिन्द्रः ।स्वान् । स्वतवान् । 'उदोष्ठ्यपूर्वस्य (सू.२४६४), ३५७८ बहुलं छन्दसि । (७-१-१०३) तरिः। जगुरिः परावैः । ३५७६ ह्र हरेश्छन्दसि । (७-२-३१) ह्रेनिष्ठायां हु प्रादेशः स्यात् । अहुतमसि हविर्धानम् । ३५८० अपरिवृताश्च । (७-२-३२) पूर्वेण प्राप्तस्यादेशस्याभावो निपात्यते। अपरिवृताः सनुयाम वाज॑म् । ३५८१ सोमे हरितः। (७-२-३३ ) इड्गुणौ निपात्येते । मा नः सोमो हरितः । ३५८२ प्रसितस्कभितस्तभितोत्तभितचारार्थम् । अन्यथा प्रारम्भसामर्थ्यात्कस्यचिदेव व्यभिचारः संभाव्येतेति । टादावचीत्युक्तं हलादावपि भवति । अस्थभिः । विभक्तावित्युक्तमविभक्तावपि भवति । 'अस्थन्वन्तं यदनस्था बिभर्ति' । अस्थन्वन्तमित्यत्रास्थिशब्दान्मतुप । अनछि कृतेऽनो नुडिति भतुपो नुट् । अनडो नकारलोपः । दृक् । 'आच्छीनद्योर्नुम्' 'सावनडुहः' इत्यतो नुम् सावित्यनुवर्तते । तदाह नुम् स्यादिति । कोङिन्द्र इति । किम्शब्दे उपपदे 'त्यदादिषु दृशोऽनालोचने कच्च' इति दृशेः किन् । 'इदंकिमोरीश् की' इति किमः की प्रादेशः, नुम् 'संयोगान्तस्य लोपः' 'क्विन्प्रत्ययस्य-' इति कुत्वेन नस्य ङः 'डमो ह्रस्वादचि-' इति उमुट । स्ववानिति । अवतेरसुन् । सुष्ठु अवो यस्येति विग्रहः स्ववःशब्दान्नुमि कृते 'सान्तमहतः-' इति दीर्घः संयोगान्तलोपः। तस्यासिद्धत्वानेलोपो न । स्वतवानिति । तुधातुः सौत्रो वृद्धयर्थः । ततोऽसुन् । स्वं तवो वृद्धियस्येति विग्रहः। ततुरिरिति । तरतेः 'आह. गम-' इति किन्प्रत्ययः । उत्वं तस्य 'द्विवचनेऽचि' इति स्थानिवद्भावात्तृ इत्येतस्य द्विवचनम्,उरदत्त्वम् ।हरे। वीदितो निष्ठायाम्' इत्यतो निष्ठायामिति वर्तते। तदाह निष्ठा यामिति । अहृतमिति न हृतमहतम् । अपरिवृताः । छन्दसि बहुवचनान्तस्यैव प्रयोगदर्शनाद्बहुवचनान्तस्य निर्देशः । सोमे। इड्गुणाविति। ह इत्यादेशस्याभावोऽपि बोध्यः । प्रसित। मसु अदने । स्कम्भु स्तम्भु रोधानौँ सौत्रौ । चते 'अस्थाभिरस्थीन्युत्कृत्य' । अस्थन्वतेत्यादि । 'अनो नुडि'ति मतपो नुटि अनगे नस्य लोपः । ई च द्वि । अस्थ्यादीनामीकार उदातो द्विवचन छन्दसि । अपरि. हता इति । बहुवचननिर्देशश्छन्दसि तदन्तस्यैव प्रयोगदर्शनात् । उत्तभिते ।
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |