Page Text
________________
३२६]
सिद्धान्तकौमुदी। [उत्तरकृदन्त३४२६) । चक्रम् । चिक्रिदम् । चक्रमः। (चक्रपः ) । ३२३५ उपसर्गेऽदः । (३-३-५६) अपस्यात् । ३२३६ घनपोश्च । (२-४-३८) प्रदेघस्ल स्याम्यपि च । प्रघसः । विधसः । उपसर्गे किम् । घासः । ३२३७ नौ ण च । (३-३-६०) नौ उपपदे प्रदेणः स्यादप च । न्याः । निघसः । ३२३८ व्यघजपोरनुपसर्गे। (३-३-६१) अपस्यात् । व्यधः । जपः । उपसर्गे तु, भाग्याधः । उपजापः मन्त्रभेदः । ३२३६ स्वनहसोर्वा (३-३६२) अप् । पने घञ् । स्वनः स्वानः । हसः हासः। अनुपसर्ग इत्येव । प्रस्वानः । प्रहासः। ३२४० यमः समुपनिविषु च। (३-३-६३ ) एप्वनुपसर्गे च यमेरग्वा । संयमः संयामः । उपयमः उपयामः । नियमः नियामः। वियमा वियामः । यमः यामः । ३२४१ नौ गदनदपठस्वनः। (३-३-६४) अव्वा स्यात् । निगदः निगादः । निनदः निनादः । निपठः निपाठः । निस्वनः निस्वानः । ३२४२ क्वणो वीणायां च । (३-३-६५) नावनुपसर्गे च
'अहिज्यावयिव्यधि' इति संप्रसारणम् । इति सिद्धवत्कृत्य प्राह विघ्न इति विहन्त्यस्मिन्मनासीति विघ्नः । 'गमहन' इत्युपधालोपः 'हो हन्तेः' इति कुत्वम् । आयुध्यतेऽनेनेत्यायुधमित्यप्युदाहार्यम् । द्वित्वप्रकरणे इति । 'एकाचो द्वे प्रथमस्य इति द्वित्वप्रकरण इत्यर्थः । के कृत्रादीनामिति । कप्रत्यये परे कृयादीनाम् एकाचः प्रथमस्य द्वे स्त इत्यर्थः । चक्रमिति । 'स्थास्ना' इत्यस्य उपलक्षणत्वात् कृषः कः । क्रियते शत्रुवधः अनेनेति विप्रहः । कित्त्वाम गुणः। द्वित्वम् अभ्यासकार्यम् । चिक्लिदमिति । कः द्वित्त्वादि । चङ्क्रम इति । पूर्ववत् । उपसर्गेऽदा । अद इति छेदः । श्रप स्यादिति शेषः। उपसर्गे उपपदे अदधातोः अप् स्यादि. त्यर्थः । घोऽपवादः । घनपोश्च । 'अदो जग्धिः' इत्यतः श्रद इति 'लुड्सनो. घस्ल' इत्यतः घस्ल इति चानुवर्तते । तदाह । अदेरिति । अपि चेति । 'शष्पं बालतणं घासः' इत्यमरः । नौ ण च । णेति लुप्तप्रथमाकम् । निघस इति । 'घनपोष' इति घस्लुभावः । व्यधजपोः। पञ्चम्यर्थे षष्ठी। अप् स्यादिति शेषः व्यध, जप आभ्याम् अप् स्यात् , न तूपसर्ग इत्यर्थः । उपजापो मन्त्रभेद इति । पैशुन्यमित्यर्थः । स्वनहसोर्वा । पञ्चम्यर्थे षष्ठी। अबिति शेषः । स्वन, हस, आभ्यामब्वेत्यर्थः । यमः समुप। सम्, उप, नि, वि, एषां द्वन्द्वः । चकारादनुपसर्गे इति समुच्चीयते । तदाह । एष्वनुपसर्गे चेति । नौ गदनद । गद, नद, पठ, स्वन, एषां द्वन्दः । अब्वेति। शेषपूरणमिदम् । कणो वीणायां चनाविति । नौ उपपदे च तदितरस्मिन्नुपसर्गे असति च वीणाविषयाचेत्यर्थः ।
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |