Page Text
________________
३०० ] सिद्धान्तकौमुदी। [उणादि. गगनम् । कोरकः । कोरकं च । ७१४ चीकयतेराद्यन्तविपर्ययश्च । कीचको वंशभेदः । ७१५ पचिमच्योरिच्चोपधायाः । पेचकः । मेचकः । ७१६ जनेररष्ठ च । जठरम् । ७१७ वचिमनिभ्यां चिच्च । वठरो मूर्खः । मठरो मुनिशौण्डयोः' । बिदादित्वान्माठरः । गर्गादित्वान्माठयः । ७१८ ऊर्जि दृणातेरलची पूर्वपदान्तलोपश्च । 'ऊर्दरः शूररद सोः' । ७१६ कृदरादयश्च । कृदरः कुसूलः । मृदरं बिलसत् । सुदरः सर्पः। ७२० हन्तेर्युनाद्यन्तयोर्घत्वतत्वे । घातनो मारकः । ७२१ ऋमिगमिक्षमिभ्यस्तुयाम्' इत्यमरः। चीकयतेराद्यन्तविपर्ययश्च । चीक आमन्त्रणे अस्मात्संज्ञायां वुन् स्यात् , धातोराद्यन्तवर्णयोः विपर्ययश्चेत्यर्थः । 'कीचका वेणवले स्तुर्य स्खनन्त्यनिलोद्धताः' इत्यमरः । दैत्यभेदे च । पचिमच्योरिच्चोपघाया। डु पचए पाके, मच कल्कने, श्राभ्यां वुनस्यात् , उपधाया इकारादेशश्च । पेचक इति । उपधाया इकारे लघूपधगुणे च रूपम् । 'उलूके करिणः पुच्छमूलोपान्ते च पेचके' इत्यमरः । जनेररष्ठ च । जनीप्रादुर्भाव अस्मादरप्रत्ययः, धातोष्ठकारश्चान्तादेशः । 'जठरः कठिनेऽपि स्यात्' इत्यमरः । वचिमनिभ्यां चिच्च । वच परिभाषणे, मन ज्ञाने, श्राभ्यामरप्रत्ययः स्यात्, स च चित् , ठकारश्चान्तादेशः। ऊर्जि दृणातेरलचौ पूर्वपदान्त्यलोपश्च । ऊशब्दे दृ विदारणे इत्यस्मादलचौ प्रत्ययौ स्तः, पूर्वपदान्त्यवर्णस्य लोपश्च । ऊर्दर इति । पूर्वपदान्त्यस्य लोपे धातोर्गुणे व रूपम् । कृदरादयश्च । एते निपात्यन्ते । कृदर इति । कृ इत्यव्ययपूर्वकदृधातोरलप्रत्यये स्यात्ककोलकमृणालयोः' इति मेदिनी । 'विचकार कोरकाणि' इति माघः। 'कोरकः पुमान्' इत्यमरोक्तिस्तु नादर्तव्येत्याहुः । अपवरकादयोऽपि इहैव बोयाः। चीकयतेः । चिक आमन्त्रण, चीक च चुरादिः । अस्याद्यन्तविपर्ययः। पचिमच्योरित्वं चानुपदं वक्ष्यमाणं बाहुल कबललभ्यं बोध्यम् । 'कीचको दैत्यभिद्वाताहतसस्वनवंशयोः' इति मेदिनी। डुपचष पाके । 'उलूके करिणः पुच्छमूलोपान्ते च पेचकः' इत्यमरः । 'पेचको गजलाङ्गुलमूलोपान्ते च कौशिक' इति मेदिनी । मचि मुचि कल्कने । 'मेच. कस्तु मयूरस्य चन्द्रके श्यामले पुमान् । तद्युक्ते वाच्यवरक्तीबं स्रोतोजनान्धकारयोः' इति मेदिनी । जनेः । जन जनने, जनी प्रादुर्भावे वा । 'जठरः कठिनेऽपि स्यात्' इत्यमरः । 'जठरो न स्त्रियां कुक्षौ वृद्धकर्कटयोस्त्रिषु' इति मेदिनी । वचि । वच परिभाषणे, मन ज्ञाने, आभ्यामरप्रत्ययः स्यात्स च चित् रश्चान्तादेशः । 'वठरः कुक्कुटे वण्टे सरठे च' इति मेदिनी। ऊर्जि। दृ विदारणेऽस्मादूज्युपपदे अलचौ प्रत्ययौ स्तः । कदरादयश्च । कृ सृ मृ एतदव्ययपूर्वकटणातिप्रकृतिका लजन्ता
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |