Page Text
________________
प्रकरणम् ६६]
बालमनोरमा-तत्त्वबोधिनीसहिता।
[१२६
स्त्रयश्चुरादावदन्ताः । स्पृहयालुः । गृहयालुः । पतयालुः । दयालुः । निद्रालुः । तत्पूर्वो द्रा, तदो नान्तस्वं निपास्यते । तन्द्रालुः। श्रद्धालुः। 'शीको वाच्यः' ( वा २१४०) शयालुः । ३१३६ दाधेसिशदसदो रुः । (३-२-१५६) दारुः । धारुः । सेरुः । शगुः । सगुः । ३१४० सृघस्यदः कमरच् । (३-२१६०) समरः । घस्मरः । अमरः । ३१४१ भाभासमिदो घुरच् । (३२-१६१) भङ्गरः । भासुरः। मेदुरः। ३१४२ विदिभिदिच्छिदेः कुरच् । (३-२-१६२) विदुरः । भिदुस्म् । छिदुरम् । ३१४३ इएनशिजिसर्तिभ्यः करप् । (३-२-१६३) इस्वरः । इस्वरी। नश्वरः। जित्वरः । सृत्वरः। ३१४४ गत्वरश्च । (३-२-१६४) गमेरनुनासिकलोपोऽपि निपास्यते । गरवरी। तत्पूर्वो नेति । तच्छब्दपूर्वो द्राधातुः तन्द्रे त्यनेन गृह्यत इत्यर्थः । श्रद्धालुरिति । श्रदित्यव्ययम् , तत्पूर्वाद् धाधातोरालुच् । शीङो वाच्य इति । आलुजिति शेषः । दाधेद् । दा, धेट , सि, शद् , सद् एषां द्वन्द्वात्पञ्चमी। एभ्यो रुप्रत्ययः स्यात्तच्छीलादिष्वित्यर्थः । सृघस्यदः । मृ, घसि, अद् एषां द्वन्द्वात्पञ्चमी । घसिः प्रकृत्यन्तरम् । भाभास । भञ्ज, भास, मिद् , एषां द्वन्द्वात् पञ्चमी । एभ्यः घुरच् स्यात् तच्छीलादिष्वित्यर्थः । घचाविती । भगुर इति । 'चजोः' इति कुत्वम् । विदिभिदि । तच्छीलादिष्वित्येव । विदेर्शानार्थम्यैव प्रहगाम्, नत लाभार्थस्य. व्यार यानादित्याहुः। विदुर इत्यादौ कित्त्वान्न लघूपधगुणः । इरानशिजि। इण, नशि, जि, सृ एभ्यः क्वरप् स्यात् तच्छीलादिष्वित्यर्थः। कित्त्वान्न गुणः । पित्त्वं तु तुगर्थम् । गत्वरश्च । गमेरिति । गमेः क्वरब अनुनासिकलोपश्च निपात्यत इत्यर्थः । भलादिप्रत्ययपरकत्वाभावादनुनासिकलोपस्याप्राप्तिः। पित्त्वात्तक । अदन्ता इति । ततश्वाल्लोपस्य स्थानिवत्त्वात्तदभाव इति भावः । तत्पूर्व इति । तच्छन्दस्य समासोऽपि निपातनादिति बो यम् । डुधाञ् श्रत्पूर्वः । श्रद्धालुः । घटस्तु नेदं रूपम् । श्रत्पूर्वस्य तस्य प्रयोगाभावादिति व्याचख्युः । कथं कृपालुः, स्पर्धालः इति कृपां स्पधां च लातीति विग्रदे मृगय्वादिस्वात्कुः । दाधेद । डुदाञ्दोदेला त्रयाणामव ग्रहणं न तु दागदापोरित्याहुः । भगुर इति । 'चजो:-' इति कुत्वम् । अभिधानस्वभावाद्भ: कर्मकर्तथैवेत्याहः । विदिभिदि । विदेर्शानार्थस्यैव प्रहणं न तु लाभार्थस्य व्याख्यानात् । छिदुरमिति । कर्मकर्तरि प्रत्यय इति वृत्तिः, नेतद्भाष्ये दृष्टम् । तथा च माघो मुख्येकर्तरि प्रायुक्त- -'प्रियतमाय वपुर्गुरुमत्सरच्छिदुरयाऽदुरयाचितमङ्गना' इति । इह अदुरिति च्छेदः । इत्वरः। इत्वरीति । इण् गतौ 'इस्खस्य पिति-' इति तुक् कित्वाद् गुणाभावः । 'टिड्ढा-' इत्यादिना
| SR No. | 006151 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 716 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |