Page Text
________________
४६२ ] सिद्धान्तकौमुदी। [ यङ्लुक्. रीत् , अतातः प्रतातीाम् अतातरुः । अतातारीत् अतातारिष्टामित्यादि । अर्तेर्यङ्लुकि द्वित्वेऽभ्यासस्योरदत्वं रपरस्त्रम्, 'हल्लादिः शेषः' (सू २१७६ ), रुक, रिग्रीकोस्तु 'अभ्यासस्यासवणे' (सू २२६० ) इति इयङ्, अरर्ति, अरियति । अररीति, अरियरीति । अतः, अरियतः । मि अत्, यण, न्नेहेति । रुग्रिग्रीक इति शेषः । चाकर्तीति । ईडभावे रूपम् । न चाभ्यासहखत्वे 'रीगृत्वत:-' इति रीक् शङ्कयः, नित्यत्वादुरदत्त्वस्य प्राप्तेः । चाकीर्तः चाकिरति इत्यादि । छित्त्वाद् गुणाभावे ऋत इत्त्वं रपरत्वम् । ईटि चाकरीति चाकीर्तः चाकि रति । चाकरांचकार । चाकरिता । चाकर्तु, चाकोर्तात् चाकिरतु । चाकीर्हि । चाकिराणि । लकि अचाकरीत् , अचाकः अचाकीर्ताम् अचाकरुः । विधावाशिषि च चाकीर्यात् । यासुटो ङित्त्वान्न गुणः । इत्त्वं 'हलि च' इति दीर्घः । चाकीर्याताम् । चाकीर्यास्ताम् इत्यादि । लुङि अचाकारीत् अचाकारिष्टाम् इत्यादि । एवं 'तृ प्लवनतरणयोः' इत्यस्यापि रूपाणि । अद्वैतदीपिकायां तु चोद्यं नावतरीतर्तीति लेखकप्रमादः । चोद्यं तु नावतातीति पाठः प्रामाणिकः । अतरिति । 'सूचिसूत्रि-' इत्यादिना ऋधातोर्य । तस्य लुक् । व्यपदेशिवत्त्वेन ऋ इत्यस्य श्रादिभुतादचः परत्वाद् द्वितीयकाच्वाच्च द्वित्वम् । अभ्यासऋवर्णस्य अत्त्वे रपरत्वे अर् ऋ इति स्थिते हलादिशेषण रेफस्य निवृत्तिः । अ ऋ इति स्थिते अभ्यासस्य रुक । लटस्तिपि ईडभावे अर् ऋ ति इति स्थिते, तिपि ऋकारस्य गुणे प्रकारे परे सति, अरीति रूपमित्यर्थः । रिग्रीकोस्त्विति । यङ्लुकि द्वित्वे उरदत्त्वे हलादिशेषे श्र ऋ इति स्थिते रिकि रीकि च कृते तिपि उत्तरखण्डस्य ऋकारस्य गुणे अकारे रपरे कृते अरि अति अरी अर्तीति स्थिते अभ्यासे रेफादिवर्णस्य यणं बाधित्वा 'अभ्यासस्यासवर्णे' इति इयडि अरियर्तीति रिप्रीकोस्तुल्यं रूपमित्यर्थः । अथ लटस्तिपि ईट्पक्षे आह अररीति, अरियरीति । अर्ऋत इति । रुकि तसि रूपम् । डित्त्वान्न गुणः । अरियत इति । द्वित्वे उरदत्त्वे हलादिशेष अऋ तस् इति स्थिते रिकि रीकि च कृते इयडादेशे रूपम् । झि अदिति । मि इत्यविभक्तिचाकीर्ताम् । चाकिरतु । चाकीर्हि । लछि अचाकरीत् । अचाकः । अचाकीर्ताम् । अचाकरुः । लिङि चाकीर्यात् । आशिषि तु चाकीर्यास्ताम् । लुङि अचाकारीत् । अचाकारिष्टाम् । एवं तातरीतीत्यादि । अर्तेरिति । भौवादिकजौहोत्यादिकयोग्रहणम् । उरदत्वमिति । केचित्तु 'गुणो यङ्लुकोः' इत्यभ्यासस्य गुणमाहुः । फले तु न विशेषः। रिग्रीकोस्त्विति । एवं च अरियर्तीति रूपमुभयोस्तुल्यमिति
| SR No. | 006150 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |