Laghu Siddhant Kaumudi Part 03

SR No.: 006150
Original Sutra Author: N/A
Author: Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd
Publication Year: 1982
Total Pages: 714
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 383

३८० ] सिद्धान्तकौमुदी। [ ऋयादि. वा' (सू २४६१ ) इति हस्वपक्षे यण् । अन्यदा 'ऋच्छत्यृताम्' । (सू २३८३) इति गुणः । शश्रतुः, शशरतुः । 'श्रूयुकः किति' (सू २३८१) इति निषेधस्य क्रादिनियमेन बाधः । शशरिव, शश्रिव । शरिता, शरीता । शृणीहि । शीर्यात् । प्रशारिष्टाम् । पृ १४८६ पालनपूरणयोः । पप्रतुः, पपरतुः । माशिषि पूर्यात् । वृ १४६० वरणे । भरणे इस्येके । धृ १४६१ भर्सने । भरणेऽप्येके । मृ १४६२ हिंसायाम् । मृणाति । ममार । दृ १४६३ विदारणे । ददरतुः, दद्रतुः । दद्रुः । ज़ १४६४ वयोहानौ । झ इत्येके । धृ इस्यन्ये । न १४६५ नये । कृ १४६६ हिंसायाम् । ऋ १४६७ गतौ। ऋणाति। अरांचकार । अरिता, अरीता। प्राणोत् प्राताम् । ईर्यात् । आरीत् आरिष्टाम् । ग १४६८ शन्दे । ज्या १४६६ वयोहानी । 'अहिज्या-' (सू २४१२) । २५५६ हलः। (६-४-२) प्रकावयवादनः परं यत्संप्रसारणं तदन्ताङ्गस्य दीर्घः स्यात् । इति दीर्घ कृते । 'प्वादीनां हस्वः' (सू २५५८ ) । जिनावि । जिज्यौ जिज्यतुः । री १५०० गतिरेषणयोः । रेषणं वृकशब्दः । ली १५०१ श्लेषणे । 'विभाषा लीयतेः' (स् १५०१ ) इत्येज्विषये प्रात्वं वा । ललौ, लिलाय । लाता, लेता। ब्ली १५०२ वरणे । ग्लिनाति । प्ली १५०३ गतौ । वृत् । स्वादयो वृत्ताः । प्वादयोऽपीत्येके । श्री १५०४ वरणे । भ्री १५०५ भये । भरणे इत्येके । क्षीष १५०६ त्यृताम्' इति नित्ये गुणे प्राप्ते प्राह शृदृप्रामिति । गुणापवादे पाक्षिके हस्वे कृते ऋकारस्य यणि रेफ इत्यर्थः । शशरिथ । पृधातुरपि शृधावत् । आशिषि पूर्यादिति । 'उदोष्ठयपूर्वस्य' इत्युत्त्वमिति भावः । दृ विदारणे । शृदृताम्-' इति हखविकल्पं मत्वाह ददरतुः, दद्रतुरिति । ऋ गतौ । अरांचकारेति । व्यपदेशिवत्वेन गुरुमत्त्वादाम् । लङ्याह प्रार्णादिति । ज्या वयोहानी । अनिट् । ज्या ना ति इति स्थिते 'अहिज्या-' इति संप्रपारणे पूर्वरूपे च जिनातीति स्थिते हलः । दिग्योगे पञ्चम्येषा। हलः परस्येति लभ्यते । 'संप्रसारणस्य' इति सूत्रमनुवर्तते । 'अङ्गस्य' इत्यधिकृतमिहानुवृत्तमावर्त्यते एकमवयवषष्ठयन्तं हल इत्यत्रान्वेति अङ्गावयवाद्धल इति लभ्यते । द्वितीयं तु स्थानषष्ठ्यन्तं संप्रसारणेन विशेष्यते । तदन्तविधिः। 'ठूलोप-' इत्यतो दीर्घ इत्यनुवर्तते, तदाह अङ्गावयवादित्यादिना । उदाहरणं तु वीतः, शूनः, जीनः । 'हलः' इति किम् ? उतः उतवान् । 'अङ्गावयवात्' किम् ? निरुतम् । 'तदन्तानस्य' इति किम् ? विध्यति । अङ्गावयवादिति । श्रजावयवात्किम्, निरुतम् । दुरुतम् । तदन्ताङ्गस्य किम् , विष्यति । क्षीष् हिंसायाम् । षित्त्वादङ् । क्षिया हेतिक्षियायाम् । क्षियाशीरित्यादौ