Laghu Siddhant Kaumudi Part 03

SR No.: 006150
Original Sutra Author: N/A
Author: Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd
Publication Year: 1982
Total Pages: 714
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 362

प्रकरणम् ४८ ] बालमनोरमा-तत्त्वबोधिनीसहिता। [३५६ चर्तिध्यति, चय॑ति । अचर्तीत् । विध १३२५ विधाने । विधति । वेधिता। जुड १३२६ गतौ । तवर्गपञ्चमान्त इत्येके । जुडति । 'मरुतो जुनन्ति' । मुड १३२७ सुखने । मृडति । मर्डिता । पृड १३२८ च । पृडति । पृण १३२६ प्रीणने । पूणति । पपर्ण । वृण १३३० च । वृणति । मृण १३३१ हिंसायाम् । तुण १३३२ कौटिल्ये । तुतोण । पुण १३३३ कर्मणि शुभे । पुणति । मुण १३३४ प्रतिज्ञाने । कुण ११३५ । शब्दोपकरणयोः । शुन १३३६ गतौ । द्रण १३३७ हिंसागतिकौटिल्येषु । घुण १३३८ घूर्ण १३३६ भ्रमणे । पुर १३४० ऐश्वर्यदीप्त्योः । सरति । सुषोर । आशिषि सूर्यात् । कुर १३४१ शब्दे। कुरति । कुर्यात् । अत्र 'न भकुर्छराम्' (सू १६२६) इति निषेधो न। करोतेरेव तत्र ग्रहणादित्याहुः । खुर १३४२ छेदने । मुर १३४३ संवेष्टने । सुर १३४४ विलेखने । घुर १३४५ भीमार्यशम्दयोः। पुर १३४६ अप्रगमने । वृहू १३४७ उद्यमने । दन्स्योष्ठयादिः । पवर्गादिरित्यन्ये । तृहू १३४८ स्तृह १३४६ तुंहू १३५० हिंसार्थाः । तृहति । ततर्ह । स्तृहति । तस्तह । तर्हिता, तर्दा । स्तहिता, स्तम् । अतुंहीत्, अता त् अताएाम् । इषु १३५१ इच्छायाम् । 'इषुगमि-' (सू २४०० ) इति छ । इच्छति । एषिता, एष्टा । एषिष्यति । इष्यात् । ऐषीत् । मिष १३५२ स्पर्धायाम् । मिति । मेषिता । किन १३५३ श्वैत्यक्रीडनयोः । तिल १३३४ स्नेहने । चिन १३५५ वसने । चल १३५६ विलसने। इल १३५७ स्वमक्षेपणयोः । विल १३५८ संवरणे। दन्त्योप्ठ्यादिः । विन तब् आर्षः । षुधातुः षोपदेशः । कुर शब्दे । करोतेरेवेति । व्याख्यानमेवात्र शरणम् । वृहधातुः ऋदुपधः । ऊदित्त्वाद्वेटकः । पवर्गादिरिति । पवर्गतृतीयादिरित्यर्थः । तृहू स्तुहू तूंहू इति । त्रयोऽपि ऋकारवन्तः । तृतीयोऽनुस्वारवान् । ऊदित्त्वाद्वेट् । तति । तृहेस्तासि ढत्वधत्वष्टुत्वढलोपाः। एवं स्तर्दा । तृण्ढा । अतहीत्, अतार्तीत्, पास्तीत्, अस्ताीत्, इति सिद्धवत्कृत्याह अतुंहीत्, अतादिति । तूंहेरिडभावपक्षे हलन्तलक्षणवृद्धौ रपरत्वम् । हस्य ढः, ढस्य कः, षत्वम् । अनुस्वारस्य परसवर्णो कार इति भावः । अताए मिति । तूंहे. स्तम्रस्तामि सिच इडभावपक्षे लोपे हलन्तलक्षणवृद्धौ ढत्वधत्वष्टुत्वढलोपा इति सिद्धमित्याहुः ।कुर शब्दे। करोतेरेवेति। सुप्रसिद्धत्वात् । कुर्यादित्युक्ते हि लोकानां कृष एवोपस्थितिर्भवति न त्वस्येति भावः । मुर संवेष्टने। इगुपधलक्षणः कः । मुरो दैत्यः। मुरारिर्विष्णुः । तुर विलेखने। विलेखनं छेदनम् । केशान् चरति। 'इगुपध-' इति कः । शुरः शस्त्रम् । तिल स्नेहने । तिलति । 'इगुपध-' इति कप्रत्यये तिलः ।