Laghu Siddhant Kaumudi Part 03

SR No.: 006150
Original Sutra Author: N/A
Author: Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd
Publication Year: 1982
Total Pages: 714
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 360

प्रकरणम् ४८] बालमनोरमा-तत्त्वबोधिनीसहिता। [३५७ १२६६ गतीन्द्रियप्रलयमूर्तिभावेषु । 'ऋच्छस्यताम्' (सू २३८३) इति गुणः। द्विहल्ग्रहणस्यानेकह लुपलक्षणस्वान्नुट । भानछ अानच्र्छतुः । मच्छिता। मिच्छ १२६७ उत्क्लेशे । उस्क्लेशः पीडा । मिमिच्छ । अमिच्छीत् । जर्ज १२६८ चर्च १२६६ कर्म १३०० परिभाषणभर्सनयोः । स्वच १३०१ संवरणे । तस्वाच । ऋच १३०२ स्तुतौ । मानर्च । उब्ज १३०३ प्रार्जवे । उज्म १३०४ उत्सगै । लुभ १३०.. विमोहने । विमोहनमाकुलीकरणम् । लुभति । लोभिता, लोब्धा । लोभिष्यति । रिफ १३०६ करथनयुद्धनिन्दाहिंसादानेषु । रिफति । रिरेफ । रिह इत्येके । 'शिशुं न विप्रा मतिभी रिहन्ति'। तृप १३०७ तृम्फ १३०८ तृप्तौ । श्राद्यः प्रथमान्तः । द्वितीयो द्वितीयान्तः। द्वावपि द्वितीयान्ता. वित्यन्ये । तृपति । ततर्प । तर्पिता । 'स्पृशमृश-' इति सिविकल्पः पौषादिकस्यैव । अङपवादत्वात् । तेनात्र नित्यं सिच् । अतीत् । तृम्फति । शस्य ङिस्वाद् 'अनिदिताम्-' (सू ४१५) इति नलोपे 'शे तृम्फादीनां नुम् वाच्यः' (वा ४३२३) प्रादिशब्दः प्रकारे । तेन येऽत्र नकारानुषकास्ते तृम्फादयः । तृम्फन्ति । ततृम्फ । तृपयात् । तुप १३०६ तुम्प १३१० तुफ १३११ तुम्फ १३१२ हिंसायाम् । तुपति । तुम्पति । तुफति । तुम्फति । दृप १३१३ दृम्फ १३१४ उत्क्लेशे । प्रथमः प्रथमान्तः । द्वितीयो द्वितीयान्तः । प्रथमो द्वितीयान्त इत्येके । रति । दृफति । हम्फति । ऋफ १३१५ म्फ १३१६ हिंसायाम् । ऋफति । पानर्फ । ऋम्फति । ऋम्फांचकार । गुफ १३१७ गुम्फ सिध्यति । भ्वादौ पाठस्तु पित्स्वरार्थ इत्यन्यत्र विस्तरः। ऋच्छ गतीति । 'छे च' इति तुकि तस्य श्चुत्वेन चकारनिर्देशः । ऋच्छति । णलि लघूपधत्वाभावाद् गुणे अप्राप्ते आह ऋच्छत्यतामिति । द्वित्वे उरदत्त्वे हलादिशेषे 'अत प्रादेः' इति दीर्घ आ अ→ इति स्थिते बहुहल्त्वाद् द्विहल्वाभावान्नुटि अप्राप्ते आह द्विहल्ग्रहणस्येति । आनछेति । 'इजादे:-' इत्यत्र अनृच्छ इति पर्युदासादाम् न । ऋच्छितेति । 'ऋच्छत्युताम्' इत्यत्र लिटीत्यनुवृत्तेने गुण इति भावः । लुभधातुः सेट् । 'तीषसह' इति वेडिति मत्वाह लोभिता, लोब्धेति । शिशु नेति । नशब्द इवार्थे । विप्राः शिशुमिव मतिभिः रिहन्ति हिंसन्ति इत्यर्थः । तृपधातुः श्यन्विकरण एवानिट् । अङपवादत्वादिति । अपवादस्य उत्सर्गव्यच। व्याजीकरणं छद्मकरणम् । पर्युदासेनेति । प्रसज्यप्रतिषेधे हि वाक्यभेदोऽसमर्थसमासश्च प्रसज्येतेति भावः । कृन्मात्रविषयत्वादिति । तेन उद्विचिता उद्विचितुमित्यत्र सप्रसारणं भवति । व्यचिता व्यचिषेत्यादौ तु तिषिये न