Page Text
________________
२५४] सिद्धान्तकौमुदी।
[ भ्वादि. अथ द्वौ परस्मैपदिनौ । वद १००६ व्यकायां वाचि । अच्छ वदति । स्वाद अवतुः । उवदिथ । वदिता । उद्यात् । 'वदव्रज-' (२२६७ ) इति वृद्धिः । प्रवादीत् । टु भो शिव १०१. गतिवृद्धयोः । श्वयति । २४२० विभाषा श्वे।। (६-१-३०) श्वयतेः संप्रसारणं वा स्यालिटि यहि च । शुशाव लुकि मात्मनेपदे अङि रूपम् । अह्वेताम् अहन्तेत्यादि। अङभावपक्षे त्वाह अह्रास्तेति । अह्रासाताम् अह्वासत इत्यादि । अह्वास्यत् , अह्वास्यत ।
वद ब्यक्तायां वाचीति । अज्झल्विभागेन स्पष्टोच्चारणे इत्यर्थः । सेडयम्। अच्छ वदतीति । अच्छेत्यव्ययमाभिमुख्ये । अभिमुखं बदतीत्यर्थः 'अच्छ गत्यर्थवदेषु' इति गतित्वादच्छेत्यस्य धातोः प्रागेव प्रयोग इति भावः । अकिति लिटि द्वित्वे 'लिव्यभ्यासस्य-' इति संप्रसारणमिति मत्वा श्राह उवादेति । किति लिटि तु 'वचिस्वपियजादीनाम्-' इति द्वित्वात्प्राक् संप्रसारणे कृते द्वित्वे सवर्णदीर्घ इति मत्वाह ऊदतुरिति । उवदिथेति । द्वित्वे अभ्यासस्य संप्रसारणमिति भावः । ऊदथुः ऊद । उवाद, उवद ऊदिव ऊदिम । वदितेति । तासि इट् । बदिष्यति । वदतु । अवदत् । वदेत् । उद्यादिति । आशीलिङि यामुटः कित्त्वाद् ‘वचिस्वपि-' इति संप्रसारणमिति भावः । अबादीत् इत्यत्र हलन्तलक्षणयुद्धेः 'नेटि' इति निषेधेऽपि 'अतो हलादेः-' इति वृद्धिविकल्पमाशङ्कय वदधातोः पृथग प्रहणाद् वृद्धिरित्यभिप्रेत्याह वदव्रजेति वृद्धिरिति । एतदर्थमेव 'वदव्रजहलन्तस्य-' इत्यत्र वदधातोः पृथग् प्रहणमिति भावः । ट्रमोश्वि इति । टुरोकार बेत् । श्वयतीति । शपि गुणायादेशौ । लिटि तु अकिति णलादौ 'लिव्यभ्यासस्य-' इत्यभ्यासस्य नित्यं संप्रसारणे प्राप्ते किति तु अतुसादौ द्वित्वात्प्राग् 'वचि. स्वपि-'इति निलं संप्रसारणे प्राप्ते आह विभाषा श्वः । संप्रसारणमिति । 'व्यकः संप्रसारणम्-' इत्यतस्तदनुवृत्तेरिति भावः । लिटि यकि चेति । "लिज्योः ' इत्यनुवृत्तरिति भावः । शुशावेति । गलि अभ्याससंप्रसारणं बाधित्वा द्वित्वात्प्रागेव परत्वादनेन संप्रसारणे कृते ततो द्वित्वे वृद्धपावादेशाविति भावः । अकित्त्वादू 'वचिस्वपि-' इत्यस्य नात्र प्राप्तिः । तथा च लिव्यकित्स्वेकवचनेषु द्वित्वात् प्रागप्राप्तस्य संप्रसारणस्य विकल्पविधिः । शुशुवतुरिल्यादिद्विवचनबहुवचनेषु तु षिच चरणे । अलिपत् । असिचत् । अच्छ वदतीति । अच्छेत्यस्य वदयोगे मतित्वाद्धातोः प्राक् प्रयोगः । विभाषा धेः । लिटि यङि चेति । 'लिब्योश्च' इति पूर्वसूत्रमिहानुवर्तत इति भावः । उभयत्र विभाषेयम् । लिरंशे भतुसादौ निले प्राप्त गलादावप्राप्ते । यर्डशे त्वप्राप्तविभाषा । शोश
| SR No. | 006150 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |