Page Text
________________
२४४ ] सिद्धान्तकौमुदी।
[ भ्वादि. पक्का । पक्षीष्ट । षच ६६७ समवाये । सचति, सचते । भज ६६८ सेवायाम् । बभाज भेजतुः भेजुः । भेजिथ, बभक्थ । भक्का । भक्ष्यति, भच्यते । अभा. सीत्, अभक्त । रा ६६६ रागे । नलोपः । रजति, रजते । रज्यात् , रवीष्ट । मराक्षीत् अराकाम् । अरङ्ग । शप १००० अाक्रोशे । आक्रोशो विरुद्धानु'थलि च सेटि' इत्येत्त्वाभ्यासलोपौ। अनिट्पक्षे तु 'चोः कुः' इति भावः । पेचथुः पेच । पपाच, पपच पेचिव पेचिम । क्रादिनियमादिट् । पेच इति । पेचाते पेचिरे। पेचिषे पेचाथे पेचिध्वे । पेचे पेचिवहे पेचिमहे। कादिनियमादिट् । पनेति । तासि 'चोः कुः' । पक्ष्यति, पक्ष्यते । पचतु, पचताम् । अपचत् , अपचत । पचेत् । पक्षीष्टेति । आशीर्लिङि तकि सीयुटि 'चोः कुः', षत्वम् । अपाक्षीत् । अपक्क । अपक्षाताम् । अपक्ष्यत् , अपक्ष्यत । षचधातुः षोपदेशः, तदाह सचति, सचत इति । सेडयम् । ससाच सेचतुः सेचुः । सेचिथ सेचथुः सेच । ससाच, ससच सेचिच सेचिम। सेचे । सेचिषे । सेचिवहे सेचिमहे । सच्यात् , सचिषीष्ट । असाचीत् , असचीत् , असचिष्ट । भजधातुरनिट् । भजति । किति लिटि वैरूप्यापादकादेशादित्वाद् 'अत एकहल्मध्ये-' इत्यप्राप्तौ 'तृफल-' इत्येत्त्वाभ्यासलोपो, तदाह भेजतुरिति । भारद्वाजनियमात्थलि वेट , तदाह भेजिथ, बभक्थेति । इटपक्षे 'थलि च सेटि' इत्येत्त्वाभ्यासलोपौ इति भावः। भेजिव भेजिम । क्रादिनियमादिट् । भेजे । भेजिषे । भेजिवहे । भक्तेत्यादि । सुगमम् । रा राग इति । नोपधोऽयम् । कृतानुस्वारपरसवर्णनिर्देशः । अनिडयम् । शपः पित्त्वेन ङित्त्वाभावाद् 'अनिदिताम्-' इत्यप्राप्तावपि 'रञ्जेश्च' इति शपि नलोपः, तदाह रजति. रजत इति । संयोगात्परत्वाल्लिटो न कित्त्वम् , ररञ्ज ररञ्जतुः । भारद्वाजनियमात्यलि वेट , ररजिथ, ररक्थ । अनिट्पक्षे जस्य कुत्वेन गः । ततोऽनुस्वारपरसवर्णकारनिवृत्तौ गस्य चर्वेन कः । नस्यानुस्खारे तस्य पर सवर्णो डकार इति भावः । ररञ्जिव ररञ्जिम, क्रादिनियमादिट् । रक्ता । रक्षयति । रक्ष्यते । रजतु, रजताम् । अरजत्, अरजत । रजेत् , रजेत । आशीलिढि यासुटः कित्त्वाद् 'अनिदिताम्-' इति नलोपः, तदाह रज्यादिति । रक्षीष्टेति । आत्मनेपदे लिङः सीयुटि जस्य कुत्वेन गः, ततः परसवर्णसंपन्नमकारनिवृत्तिः, गस्य कः, नस्य परसवर्णेन कः, षत्वमिति भावः । अराङ्क्षीदिति । सिचि हलन्तलक्षणवृद्धौ कुत्वादि पूर्ववत् । अनेकहल्व्यवधानेऽपि हलन्तलक्षणा वृद्धिः प्रवर्तत इति भाष्ये नाशयति वेत्यर्थः । अर्थान्तरे चुरादिरित्युक्तं तदुदाहरति केतयतीति । षच समवायासमवायः सम्बन्धः । भेजतुरिति । 'तृफलमज-' इत्येत्वम् । भक्ष्यतीति ।
| SR No. | 006150 |
| Book Title | Laghu Siddhant Kaumudi Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Girdhar Sharma, Parmeshwaranand Sharma |
| Publisher | Motilal Banrassidas Pvt Ltd |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |