________________
प्रकरणम् ३३] बालमनोरमा तत्त्वबोधिनीसहिता। [५०५ स्वस्मिन्समावेशयतीत्यर्थः । प्रास्थिकी ब्राह्मणी । प्रस्थमवहरति, उपसंहरति पचति वेत्यर्थः । 'तत्पचतीति द्रोणादरच' (वा ३०३८)। चाहम् । द्रोणं पचतीति द्रौणी, द्रौणिकी। १७१६ आढकाचितपात्रात्खोऽन्यतरस्याम् । (५-१-५३) पक्षे ठञ् । माढकं सम्भवति अवहरति पचति वा आठकीना, बाढकिकी । प्राचितीना, प्राचितिकी । पात्रीणा, पात्रिकी । १७२० द्विगोः ष्ठंश्च । (५-१-५४) 'माढकाचितपात्रात्' इत्येव । आढकाचन्ताद द्विगोः सम्भवत्यादिध्वर्थेषु छन्खौ वा स्तः । पक्षे ठम् । तस्य 'अभ्यर्ध-' (सू १६९३) इति लुक् । पित्त्वान्डीए । व्याढकिकी, याढकीना। 'द्विगोः' (सू ४७१ ) इति र्थकत्वादकर्मकत्वात्प्रस्थं संभवतीति कथं द्वितीयेत्यत आह-समावेशयतीत्यर्थ इति । उपसर्गवशादिति भावः । प्रास्थिकी ब्राह्मणीति । ठअन्तत्वाद् डीबिति भावः । अवहरतीत्येतव्याचष्टे-उपसंहरतीति । किंचिदूनमपि यथा प्रस्थपरिमितं भवति तथा मिमीत इत्यर्थः । तत् पचतीति द्रोणादण चेति । वार्तिकमिदम् । द्वितीयान्ताद् द्रोणशब्दात् पचतीत्यर्थेऽण च स्यादित्यर्थः । पचतिग्रहणं संभवत्यवहरतिनिवृत्त्यर्थम् । चामिति । 'आत्'ि इति ठग्विधौ परिमाणपर्युदासात् ठगभावे प्राग्वतेष्टमेव चकारादनुकृष्यत इति भावः। द्रौणीति । अणन्तत्वाद् ङीप् । द्रौणिकीति । ठमन्तत्वाद् डीप । पाढकाचित । आढक, प्राचित, पात्र एभ्यो द्वितीयान्तेभ्यः संभवत्यवहरतिपचतीत्यर्थेषु खो वा स्यादित्यर्थः । पक्षे ठअिति । 'आत्'ि इत्यतः परिमाणपर्युदासान्न ठगिति भावः । द्विगोष्ठंश्च । ष्ठन्खाविति । चकारेण खस्यानुकर्षादिति भावः । वा स्त इति । अन्यतरस्यामित्यनुवृत्तेरिति भावः । पक्षे ठअिति । 'आत्'ि इत्यत्र परिमाणपर्युदासान्न ठगिति भावः । षित्त्वाद् ङीष् । द्वथाढकिकीति । द्वे
आढके संभवत्यवहरति पचति वेत्यर्थे 'तद्धितार्थ-' इति द्विगुः, छन् , षित्त्वाद् डीषित्यर्थः । अत्र 'न य्वाभ्याम्-' इत्यैज् न, वृद्धिनिषेधसंनियोगशिष्टत्वाद् णित्किवहरति ।आधारप्रमाणादाधेयप्रमाणस्य यदनाधिक्यं तदुपसर्जनं धारणं संभवतेरर्थः। तेन सकर्मकत्वात्तदिति द्वितीयान्तानुवृत्तिन विरुध्यते तदाह प्रस्थं स्वस्मिन्निति । प्रास्थिकीति । ठवन्तत्वान्छीप् । अवहरतीत्येतद्वथाचष्टे उपसंहरतीति । तत्पचतीति । वार्तिकेऽस्मिन्पचतिग्रहणं संभवत्यवहरतीतिनिवृत्त्यर्थम् । द्रोणपरिमिते बीह्यादौ द्रोणशब्दो लाक्षणिकः । पक्षे ठभिति । ढकादीनां परिमाणत्वाह नेति भावः । द्विगोष्ठंश्च । ठनिति छेदः, तदाह षित्वादिति । ध्याढकिकीति । 'न य्वाभ्याम्-' इत्यैजागमो न शङ्कयः, वृद्धिनिषेधसंनियोगेन तद्विधानाद
HTHENHE