________________
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
सप्तत्या क्रीतं - साप्ततिकम् । 'प्रास्थिकम् । ११४२ तस्येश्वरः ५ । १ । ४२ । * सर्वभूमि- पृथिवीभ्यामणौ स्तः ।
११४३ अनुशतिकादीनां च ७ । ३ । २० ।
एषामुभयपदवृद्धिर्जिति णिति किति च तद्धिते । सर्वभूमेरीश्वरःसार्वभौमः । पार्थिवः ।.
११४४ " पङ्क्ति-विंशति-त्रिंशच्चत्वारिंशत् - पञ्चाशत् - पष्टि - सप्तत्य-शोतिनवति -शतम् ५ । १ । ५६ ।
"
एते रूढिशब्दा निपात्यन्ते ।
११४५ तदहति ५ । १ । ६३ ।
३०६
लब्धुं योग्यो भवतीत्यर्थे द्वितीयान्ताट्ठञादयः स्युः । श्वेतच्छत्रमर्हति श्वैतच्छत्रिकः ।
१९४६ दण्डादिभ्यो यत् ५ । १ । ६६ ।
एभ्यो यत् स्यात् । दण्डमर्हति - ' दण्ड्यः । श्रर्भ्यः । वध्यः ।
9
१- प्रस्थेन क्रीतम् । २ - षष्ठ्यन्ताभ्यामीश्वर इत्यर्थे इति शेषः । ३ - सार्वभौमः - 'सर्वभूमेरीश्वरः' इत्यर्थे 'सर्वभूमि' शब्दात् 'सर्वभूमि- पृथिवीभ्यामणत्र' इत्यनेन श्रणि अनुशतिकादित्वादुभयपदवृद्धौ 'यस्येति च' इतीकारलोपे विभक्तिकार्ये सिध्यति रूपं 'सार्वभौम:' इति । ४ - पृथिव्या ईश्वर:= स्वामी । ५ - पङ्क्तिः = दश = १० । विंशतिः = २० । त्रिंशत् = ३० । चत्वारिंशत् = ४० । पञ्चाशत् = ५० । षष्टिः = ६० | सप्ततिः
| श्रशीतिः==० । नवतिः = ६०
।
शतम् = १०० । ६-ठञ्, आदिवृद्धिः,
ठस्येकः । ७- द्वितीयान्तेभ्यो दण्डादिभ्योऽहंत्यर्थे यत् स्यात् । ८- 'यस्येति च' इति 'प्र'
लोपः । एवं अर्धमर्हतीति बधमर्हतीति विग्रहौ ।
06 =
१९४२ - सवभूमि और पृथिवी शब्द ने ईश्वर अर्थ में ठञ प्रत्यय होता है । ११४३ - श्रनुशतिकादियों में उभयपद वृद्धि होती हैं ।
१९४४ पक्ति विंशति आदि निपातन से सिद्ध होते हैं ।
११४५ - 'मधु' योग्यो भवति' इस अर्थ में द्वितीयान्त से उञ् प्रत्यय होता है । ११४६ - दण्डादिगणपटित शब्दों से यत् प्रत्यय होता है ।
