________________
२०
तद्धिताः
वत्सेभ्यो हितो- 'वत्सीयो-गोधुक् । ११३७ शरीरावयवाद् यत् ५ । १ । ६ । उदन्त्यम् । कण्ठ्यम् । "नस्यम् । ११३८ आत्मन्-विश्वजन- भोगोत्तरपदात् खः ५ । १ ।। ११३६ आत्माध्वानो खे ६।४ । १६६ ।
एतौ खे प्रकृत्या स्तः । आत्मने हितम्-आत्मनीनम् । 'विश्वजनीनम् । 'मातृभोगीणः ।
इति यतोः पूर्णोऽवधिः।
अथ ठअधिकारः ११४० प्राग्वतेष्टा ५। १ । १८ । तेन तुल्यमिति वति वक्ष्यति, ततः प्राक् ठअधिक्रियते । ११४१ तेन ' क्रीतम् ५। १ । ३७ ।
-छस्य 'ईय' गोधुक = गवां दोग्धा। २-चतुर्थ्यन्तात् शरीरावयववाचकात् शब्दात् यत् प्रत्ययः स्यादित्यर्थः । ३-दन्तेम्यो हितम् , यत् । ४-नासिकायै हितम्, नस् भावः । ५-चतुर्थ्यन्तेभ्य प्रात्मन्-विश्वजन-भोगोत्तर-(मातृभोगादिक) शब्देभ्यो हितमित्यर्थे खप्रत्ययः । ६-तेन न टिलोपः । ७-खस्य 'ईन्' : ८-विश्वजनीनम्-'विश्व-जनाय हितमि यर्थे चतुर्थ्यन्ताद् 'विश्वजन' शब्दाद् 'पात्मन् विश्वजन....' इत्यादिना 'ख' प्रत्यये खस्य ईनादेशे सुब्लुकि प्रकारलोपे विभक्तिकायें सिध्यति रूपं 'विश्वजनीनम्' इति । ६-मातुर्भोगः = शरीरं तस्मै हित इति विग्रहः। 'कुमति च' इति णत्वम् । एवं पितृ. भोगीणः । १०-तृतीयान्तात्त्रोतेऽणे ठत्र स्यात् ।
११३७-शरीरावयववाचक शब्दों से हित अर्थ में यत् प्रत्यय होता है।
११३८-आत्मन्-विश्वजन शब्द से और भोग हैं उत्तरपद जिनके, उनसे हित अर्भ में ख-प्रत्यय होता है । ११३६-आत्मन् और अध्वन् शब्द को प्रकृतिभाव होता है यत् प्रत्यय परे रहते।
प्रय ठनधिकारः ११४०-'तेन तुल्यम्' से पूर्व ठञ प्रत्यय का अधिकार जाता है। ११४१-तृतीयान्त से क्रीत अर्थ में ठन् प्रत्यय होता है।
