________________
२६६
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
भौतिकम् | 'ऐहलौकिकम् । पारलौकिकम् । श्राकृतिगणोऽयम् । १०६३ जिह्वामलाङगुलेश्छः ४ । ३ । ६२ ।
3
४जिहामूलीयम् । अङगुलीयम् । १०६४ वर्गान्ताच्च ४ । ३ । ६३ ।
"कवर्गीयम् ।
१०६५ तत आगतः ४ । ३ । ७४ ।
स्रुघ्नादागतः, ̈स्त्रौघ्नः । १०६६ ठगायस्थानेभ्यः ४ । ३ । ७५ ।
'शुल्कशालाया श्रागतः - 'शौल्कशालिकः । १०६७ विद्या - योनिसम्बन्धेभ्यो वुञ ४ । ३ । ७७ । १० औपाध्यायकः । पैतामहकः ।
१ - इह लोके भवम् ऐहलौकिकम् । परलोके भवं पारलौकिकम् । २- पारलौकिकम् - परलोके भवमित्यर्थे सप्तम्यन्तात् 'परलोक' शब्दात् श्रध्यात्मादित्वाट्ठञ् प्रत्यये 'अनुशतिकादीनां च' इत्युभयपदवृद्धौ ठस्य इकादेशे ऽवारलोपे विभक्तिकार्ये सिध्यति रूपं 'पारलौकिकम्' । ३ - छस्य ईम् इति । ४ - जिह्वामूले भवम् इति विग्रहः । श्रीगुरुमां भवम् श्रङ्गुलीयम्' । ५ - कवर्गे भवम् - कवर्गीयम, छप्रत्ययः तस्य 'ईयू' । ६-तत आगत इत्यथ पञ्चम्यन्तात् श्ररणादयः स्युरित्यर्थः । ८-श्रण् । ད - शुल्कशाला ( चुङ्गीखाना ) । ६- 'किति च ' शौल्कइत्यादिवृद्धिः । शालिकः = (श्रायः) । १० - औपाध्यायकः - ' उपाध्यायादागतः ' इति विग्रहे पञ्चम्यन्ताद् 'उपाध्याय' शब्दात् 'विद्या - योनिसम्बन्धेभ्यो वुञ्' इति 'वुञ्' प्रत्यये भित्वादादिवृद्धौ सुब्लुकि 'a' इत्यस्य प्रकादेशे 'यस्येति च' इत्यकारलोपे विभक्तिकार्ये 'श्रौपाध्यायकः ' इति रूपम् । एवं पितामहादागतः वुञः -वु' इत्यस्य 'युवोरनाक' इत्यकः श्रादिवृद्धिः । १०६३ - जिह्वामूल और अंगुली शब्द से भवार्थ में छं प्रत्यय होता है । १०६४-वर्गान्त शब्द से भवार्थ में छ प्रत्यय होता है । १०६५ - 'श्रागत' अर्थ में णादि और घाटि प्रत्यय होते हैं ।
१०६६-श्रयस्थानवाचक शब्दों से 'गत' अर्थ में टक प्रत्यय होता है। १०९७ - विद्या और योनि सम्बन्धवाची शब्द से श्रागत अर्थ में वुञ् प्रत्यय
होता है ।
-
