________________
पूर्वकृदन्तम् ८४४ दाम्नी-शस-यु-युज-स्तु-तुद-सि-सिच-मिह-पत-दश-नहः करणे ३।२।१८२।
दाबादेष्ट्रन् स्यात् करणेऽर्थे । । दात्यनेन-'दात्रम् । नेत्रम् । ८४५ ति-तु-त्र-त-थ-सि-सु-सर-क-सेषु च ७ । २ । ।
'एषां दशानां कृत्प्रत्ययानामिण न। शस्त्रम् । योत्रम् । स्तोत्रम् । तोत्रम् । सेत्रम् । सेक्त्रम् । मेढ़म् । पत्त्रम् । 'दंष्ट्रा । नद्धी ।
८४६ अति-ल-ध-सूखन-सह चर- इत्रः ३ । २ । १८४ । अरित्रम् । लवित्रम् ।धवित्रम् । सवित्रम् । खनित्रम्। सहित्रम्।"चरित्रम् । ८४७ पुत्रः संज्ञायाम् ३ । २ । १८५। पवित्रम् ।
इति पूर्वकृदन्तम् । १-दा (प) लवने धातुः, स्त्रियां षित्वाद् ङीष, दात्री नेत्रीत्यादयः । २-ति = क्तिन्क्तिच् ( १) तु तुन् ( २) । त्रष्ट्रन (३) । त-तन् (४) थक्थन् (५) सि = क्सि (६) । सु (७) । सर,सरन् (८)। क = कन् (६) । स (१०) इति दश । ३-दाप् दात्रम् । नी-नेत्रम् । शस्-शस्त्रम् । यु-योत्रम् । युज्-योक्त्रम् । स्तु -स्तोत्रम् । तुद्-तोत्रम् । सिसेत्रम् । सेच-सेक्त्रम् । मिह-मेढम् ढत्वधत्वप्टुत्वलोपाः । पत् पत्त्रम् । दंश-दष्ट्रा, पत्र न ङोष, अनित्यः षितां डोष, मातामहोशब्दस्य गौरादिषु पाठात्, मातरि षिच्चेति मेषः सिद्धेः नह-नधी (अत्र नहो ध:) इति कमेणोदाहरणानि । ४-दंष्ट्रा-'दंश्' धातोः 'दाम्नी-शस्' इत्यादिना करणे 'ष्ट्रन्' प्रत्यये षस्य संज्ञालोपयोः धातोः शस्य 'प्रश्चे...' ति षस्वे प्रातिपदिकत्वेन स्त्रियामजादिगण-पठितत्वाट टापि विभक्तिकार्ये 'दंष्ट्रा' इति रूपम् सिध्यति । ५ चरित्रम्-'चर्' धातोः 'अत्ति-लू-धू ..' इत्यादिना 'इत्र' प्रत्यये प्रातिपदिकत्वेन विभक्तिकार्ये 'चरित्रम्' इति रूपम् ।
___ इति पूर्वकृदन्तम् । ८४४-दापू आदि धातुओं से ष्ट्रन् प्रत्यय होता है करण अर्थ में । ८४५-ति-तु-त्र-त-थ-सि-सु-सर-क-स-हन दस कृत्प्रत्ययों को इट नहीं होता। ८४६-ऋ लू धू सू खन् सह चर् धातुओं से इत्र प्रत्यय होता है करण अर्थ में । ८४७-करण अर्थ में पूञ् चातु से इत्र प्रत्यय होता है संज्ञा में ।
इति पूर्वकृदन्तम् ।
