________________
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
६६१ लिसिचोरात्मनेपदेषु ७ । २ । ४२ ।
वृङ्वृङ्भ्यामृदन्ताच्च परयोर्लिङ सिचोरिङ् वा स्यात्तङि । ६६२ न लिङि ७ । २ । ३६ ।
-
वृत इटो लिङि न दीर्घः । ' स्तरिषीष्ट । ( ५४४) उश्चेत्यनेन कित्वम् | ह्तर्षीष्ट, (६१६) सिचि च परस्मैपदेषु । अस्तारीत् । अस्तारिष्टाम् । अस्तारिषुः । अस्तरीष्ट, अस्तरिष्ट अस्तीर्ष्ट । कृन हिंसायाम् | १४ | कृणाति, कृणीते । वकार, करे । वृल वरणे । १५ । वृणाति, वृणीते । ववार, ववरे । वरिता, वरीता । (६११) उदोष्ठ्येत्युत्वम् । वृर्यात् । वरिषीष्ट, 'वर्षीष्ट । अवारीत् । अवारिष्टाम् । वरिष्ट, अवरीष्ट, अबूट । धूञ् कम्पने । १६ । धुनाति, धुनीते । धोता, "धविता । अधावीत्, अधविष्ट, अधोष्ट । ग्रह उपादाने । । १७ । 'गृह्णाति, गृह्णीते । 'जग्राह, जगृहे ।
१६६
१- स्तरिपीष्ट - स्तीर्षीष्ट - 'स्तृन्' धातोराशीलिङि श्रात्मनेपदे तादेशे सीयुटि अनुबन्धलोपे 'लोपोव्योवलि' इति यलोपे 'स्तृ सी त' इति स्थितौ 'सुट् तिथो:' इति सुटि 'लिङ् - सिचावात्मनेपदेषु' इति वा इटि गुणे रपरत्वे 'स्तरि सी स् न' इति जाते 'वृतो वा' इति विकल्पेन प्राप्तस्य दीर्घस्य 'न लिङि' इति निषेधे द्वयोः सकारयोः षत्वे टुत्वे च 'स्लरिषीष्ट' इति रूपम् ( इडभावपक्षे च 'उच' इति कित्त्वेन गुणाभावे 'ऋत इद्धातो:' इति इत्वे रपरत्वे 'हलि च' इति दीर्घे 'स्तीर्षीष्ट' इति रूपम् ) । २--'ऋच्छत्यृताम्' इति गुणः । ३ - वर्षीष्ट, इडभावपक्षे उश्चेति कित्त्वम्, 'उदोष्ठ्य' इति 'उर्', हलि चेति दीर्घः । ३ - अवरिष्ट - 'वृत्र ' धातोर्लुङि श्रात्मनेपदे तादेशे इटि चले: सिचि 'अ वृ स् त' इति स्थिते लिङ्-सिचावात्मनेपदेषु' इति वा भवति इट्, इडभावपक्षे 'उदोष्ठ्यपूर्वस्ये' त्युत्वे रपरत्वे 'हलि चे 'ति दीर्घे षत्वे ष्टुत्वे च सिध्यति रूपम् 'अवर्स्ट' इति । ('इट्' पक्षे च 'श्रवरिष्ट' 'अवरीष्ट' 'दृतो वे' ति इो वा दीर्घो गुणश्च । ५- 'स्वरतिसूतिसूयति....' इति वेट् । ६ - 'स्तुसुधूञभ्यः परस्मैपदेषु ' ७-ग्रहणे इत्यर्थः । ८ - सम्प्रसारणम् ' ग्रहिज्या....' इति सूत्रेण ।
इति नित्यमिट् ।
६ - जग्राह - ' ग्रह्'
६६१–वृङ ्म, धृञ् और ऋदन्त से परे लिङ, सिच को इट् विकल्प से होता है तङ
परे रहते ।
६६२-वृङ, वृञ् और ऋदन्त के इट् को दीर्घ नहीं होता लिङ परे रहते ।
""
A
