________________
१७६
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम् अधविष्यत, अधोष्यत् । अधविष्यताम्, अधोष्यताम् । अधविष्यत, अधोष्यत । इति स्वादयः।
६-अथ तुदादयः तुद व्यथने । १। ६५१ तुदादिभ्यशः ३ । १ । ७७ ।
शपोऽपवादः । 'तुदति, तुदते । तुतोद । तुदोदिथ । तुतुदे । तोत्ता । अतौत्सीत , अतुत्त । णुद प्रेरणे । २। नुदति, नुदते । नुनोद । 'नोत्ता । भ्रस्ज पाके । ३ । (६३४) अहिज्येति सम्प्रसारणम् । सस्य श्चुत्वेन शः, शस्य जश्त्वेन जः। भृज्जति, भृज्जते ।
६५२ भ्रस्जो रोपवयो रमन्यतरस्याम् ६ । ४ । ४७ ।
भ्रस्जे रेफस्योपधायाश्च स्थाने रमागमो वा स्यादार्धधातुके । मित्वाढन्त्यादचः परः । स्थानषष्ठीनिर्देशाद्रोपधयोर्निवृत्तिः । "वभर्ज । बभर्जतः । सिवि 'स्वरतिसूतीति वैकल्पिके इटि 'अधू इ स त' इति जाते ‘सावधातुकार्धधातुकयो'रिति गुणेऽवादेशे षत्वे ष्टुत्वे 'अविष्ट' इति रूपम् ( इडभावपक्षे 'अधोष्ट' इति । )
इति स्वादयः। १-'श' इत्यस्य 'सार्वधातुकमपित्' इति ङित्वान्न लघूपगुणः । तुदति । लुङिप्रतौसीत्, वदव्रजेति वृद्धिः। अतीत्ताम् ('झलो झलि' सिचो लोपः) प्रतोत्सुः इत्यादि । प्रात्मनेपदे-अतुत्त, अतुत्साताम्, अतुत्सत । अतुत्थाः, अतुत्साथाम, अतुद्ध्वम् । अतुन्सि, प्रतत्स्वहि. प्रतत्स्महि । २-अनौत्सीत्-अनुत्त (लुङि)। ३-भृज्जति-'भ्रस्ज' धातोर्लटि शपोऽपवादे श विकरणे 'ग्रहि-ज्येति सम्प्रसारणं सस्य श्चुत्वेन 'शः' शस्य जश्त्वेन 'जः सिध्यति रूपं 'भृजति' इति । ( प्रात्मनेपदे 'भूजते' इति रूपम्। ) ४-रमागमोऽयं रेफस्य-उपधायाश्च स्थाने प्रादेशो भवतीत्यथः तथा चागमत्वमादेशत्वं चास्य सिदयति । ६-भ्रस्ज +अ, रमागमे उपधायाः सस्य रेफस्य च निवृत्ती 'भजू +' इति स्थितौ द्वित्वे हलादिशेषे अभ्यासकाय च 'बभर्ज' इति सिद्धयति ।
अथ तुदावयः ६५१-तुदादिगणपठित धातुओं में श होता है कर्थक सार्वधातुक परे रहते ।
६५२-भ्रस्ज् धातु के रेफे और उपधा के स्थान में रम् का आगम होता है विकल्प से आर्धधातुक परे रहते।
