________________
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम् ३.१ ऋत्विग-दधृक-स्रग-दिगुष्णिगञ्चु-युजि-ऋञ्चांच ३।२।५६ एभ्यः क्विन् । अञ्चेः सुष्युपपदे । 'युजि-ऋचोः केवलयोः । ऋञ्चेनलोपाभावश्च निपात्यते । कनावितौ ।
३०२ कुदतिङ् ३ । १ । ६३ । भत्र धात्वधिकार तिभिन्नः प्रत्ययः कृत्संशः स्यात् ।
३०३ वेरपृक्तस्य ६ । १ । ६७ । अपृक्तस्य वस्य लोपः।
३०४ क्विन्प्रत्ययस्य कुः ८।२। ६२ । क्विन् प्रत्ययो यस्मात्तस्य कवर्गोऽन्तादेशः पदान्ते । अस्यासिद्धत्वाञ्चोः कुरिति कुत्वम् । 'ऋत्विक, ऋत्विग् । ऋत्विजौ । ऋत्विग्भ्याम् ।
३०५ युजेरसमासे ७ । १ । ७१ । युजेः सर्वनामस्थाने नुम् स्यादसमासे। सुलोपः,संयोगान्तलोपः, कुत्वेन' नस्य ङः । युङ् । अनुस्वारपरसवर्णों । युऔ । युञ्जः । युग्भ्याम् ।
३०६ चोः कु: ८।२।३० । १-(सूत्रे ) चकारादिदं लभ्यते । ३-क्विन्प्रत्यये ककार-नकारौ इत्संज्ञौ । ३-'ऋतुषु यजति' इति विग्रहः, क्विन्प्रत्यये 'वचिस्वपि.......' इति संप्रसारणं पूर्वरूपं पणादेशश्चेति । 'ऋत्विज्+सु' "हल्याप” इति लोपे, चोः कुः, इति) कुत्वम् । ४-'क्विन्प्रत्ययस्य कुः' इत्यनेन ।
३०१-ऋत्विज आदि से क्विन् होता है। अञ्च धातु से सुप् उपपद रहते; युजि का न केवल से क्विन् होता है, अञ्चधातु के न का लोप नहीं होता।
३०२-सन्निहित धात्वधिकार में पठित तिङ् भिन्न प्रत्ययों की कृत् संज्ञा होती है। ३०३-अपृक्त वकार का लोप होता है। ३०४-क्विप् प्रत्यय जिससे किया जाए उसको कवर्ग अन्तादेश होता है पदान्त में। ३०५- युज् धातु को नुम् होता है सर्वनामस्थान परे रहते, समास में नहीं। ३०६-चवर्ग को कवर्ग आदेश होता है झल् परे रहते पदान्त में ।
