________________
ટૂંકમાં ઉપાધિ, ચિંતા કે ચંચળતા જેના જીવનમાં કે કાર્યમાં દેખાતી ન હોય, તેવા આત્માઓ શુદ્ધ એવા સ્થળે બેસી શાંતિથી સમતાથી ઓછા સમયમાં સર્વોત્તમ કાર્ય કરે. અને જેની નસે નસમાં ઉપકારની ભાવના વ્યાપી હોય તેવાને દીર્ધદર્શી કહેવાય છે. આવો આત્મા એક ભવમાં અનેક ભવોના પાપોનો ક્ષય કરવા સ્વરૂપ શુદ્ધ અનુમોદનીય કાર્ય કરે છે, તેવા આત્માની સર્વત્ર પ્રશંસા થાય છે.
મોક્ષપ્રાપ્તિનું પંદરમું પગથિયું દીર્ઘદર્શી છે. તેના દ્વારા જે જીવ હંમેશાં અલ્પ પણ ધર્મારાધના ઉત્તમ ફળ આપે એવી કરે. આ રીતે કર્મ ક્ષય કરનારું દીર્ઘદર્શીપણું સૌના જીવનમાં વૃદ્ધિ પામે.
સુવાક્યો | * સુગંધ મનને લલચાવી તેની પાસે આવવા આમંત્રે છે. * દીર્ઘદર્શ સ્વ-પરના હિતને ર્વિચારી કાર્ય કરે છે. * વેઠરૂપ ઘર્મ કરી ઉત્તમ ફળની આશા રાખો તે ખોટું છે.
* દીર્ઘદર્શીની દ્રષ્ટિમાં મોક્ષ એ એક જ ધ્યેય હોય છે. * ઘર્મક્રિયા પુણ્યોપાર્જન માટે નહિં કર્મલય માટે કરો. * ટૂંકી દ્રષ્ટિ તમારા દાનાદિ ઘર્મને મલિન કરે છે.
પદ .
રાત દિવસ ઝંખું છું સ્વામી, તમને મળવાને,
આતમ અનુભવ માગું ભવદુઃખ ટાળવાને. | ચિંતન |
1 ચમા..... નાનું બાળક હતું છતાં તેને જાડા કાચવાળા ચશ્મા પહેર્યા હતા.
બાળકને પૂછ્યું, આમ કેમ? અજ્ઞાની બાળક વધુ શું સમજાવે? છતાં કહ્યું, દેખાતું નથી માટે ચશ્મા પહેરું છું. બસ.. ટૂંકી દ્રષ્ટિવાળાની આ જ પરિસ્થિતિ છે.
દીર્ઘદર્શ – એટલે જ્ઞાનની સહાયતાથી તેની દ્રષ્ટિ જોવાની નહિં જાણવાની ઘણી લાંબી અમર્યાદીત છે તે. જ્યારે ટૂંકી દ્રષ્ટિ એટલે સંકુચિત વિચારવાળો માનવી. બીજા શબ્દમાં એક છદ્મસ્થ આત્મા અને બીજો સંપૂર્ણજ્ઞાન ધરાવનાર કેવળજ્ઞાની આત્મા. એક આ લોક-સંસારની જ વાતો કરે જ્યારે બીજો પરલોકની આત્મકલ્યાણની વાતો કરે. એકની પાસે વિવેચક્ષુ-જ્ઞાનચક્ષુ નથી. જ્યારે બીજા પાસે વિવેક નયનથી અલંકૃત ત્રીજું નેત્ર હોય. એક સ્વલ્પ મતિથી સ્વાર્થવૃત્તિથી આ જગતને જુએ. બીજો વીતરાગ પ્રરૂપિત સમ્યગૃજ્ઞાનથી કેવળજ્ઞાનથી વિતરાગત્ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે આત્મ સ્વરૂપને જુએ. ૮૨