________________
“હું, મને હતું જ કે કાંઈક ગેરસમજ થઈ હશે. ‘‘શ્રેણિક મનોમન
પણ, ત્યાં જ દેવદુંદુભિ વાગી. ભગવાને ખુલાસો કર્યો. “તે મુનિ કેવળી બન્યા છે.’’ થોડીક જ ક્ષણોની મનની રમત કેવી હારજીત લાવી દે છે ! મનને જુગારી કહેવાય?
અને, મનને કેવી શીઘ્ર ગતિ છે, તે જાણવા અરીસા સામે એક કલાક ઊભા રહેવા જેવું છે. મનના પલટાતા ભાવોને અનુરૂપ ચહેરાની રેખાઓ ક્ષણે ક્ષણે પલટાય છે. અરીસામાં તેનું બારીકાઈથી નિરીક્ષણ કોઈપણ વ્યક્તિ કરી શકે છે. મેળામાં ફરતો વ્યક્તિ વિવિધ પ્રકારના અનેક ચહેરા મેળામાં જુએ છે તેમ અરીસામાં પોતાના જ વિવિધ ચહેરા જોયા પછી મેળામાં ફરતા હોઈએ તેવું લાગે છે.
મનના ઉદ્ભવેલો પાપવિચાર પણ ક્ષણિક છે, અને મનમાં ઊગેલો શુભ વિચાર પણ ક્ષણભંગુર છે. પાપ વિચાર ઊગ્યા પછી થોડો કાળ પસાર થઈ જતા તે વિલય પામે છે. માટે તે વિચારના અમલીકરણમાં જે ઉતાવળો નથી બનતો તે બચી જાય છે. શુભ વિચાર પણ ઊગ્યો પછી ક્ષણમાં અસ્ત પામે છે. તેને જે તુરંત અમલમાં નથી મૂકતો તે રહી જાય છે.
બોલ્યા.
સુધર્માસ્વામીની વાણીથી વૈરાગ્યની જ્યોત પ્રગટતા જ જંબુકુમાર માતા-પિતાની અનુમતિ લેવા ઘેર દોડ્યા. પણ જીવનની અને શુભ ભાવોની ભંગુરતાના એ જ્ઞાતા હતા. તેથી તત્કાલે જ ચતુર્થ વ્રતના સ્વીકાર કરીને અર્ધો સંસારનો છેદ તો કરી જ નાંખ્યો.
શુભ વિચાર એ મહામૂલું રત્ન છે. મનની ખાણમાં આ રત્ન પ્રગટે કે તુરંત જ તેને આચારની દાબડીમાં પૂરી દેવું જોઈએ. અને અશુભ ભાવોનો બાવળિયો તો પ્રોત્સાહનનું પાણી નહિ મળે તો સ્વયં કાળનાં રણમાં સૂકાઈ જશે.
હૃદયકંપ ૧૨
