________________
આજે પણ સમાજમાં જ્યાં કોઇ સભ્યતા નજરે ચડે તો તેની પાછળ “ઘરનું વાતાવરણ” “માતાના સંસ્કાર”, “વડીલોનું સિંચન' કામ કરતું હશે.
વિદ્યાપીઠોમાંથી જ્યારે મૂલ્યવિદ્યાએ પીઠ ફેરવી દીધી હોય ત્યારે ઘરને સંસ્કારપીઠ બનાવવાના વાલીઓનાં કર્તવ્યનો વર્ગ (કર્તવ્ય) થયો છે.
સંસ્કરણ કરવાનું કાર્ય વાલીઓ સુપેરે પાર પાડે તો વાલ્મિકીવૃંદ અવતાર લેવા તૈયાર છે.
મનુષ્યભવ, આર્યદેશ અને ઉત્તમકુળમાં મોટો વિશ્વાસ લઇને આવેલી નવી પેઢીની “આવતીકાલ'ને આજકાલમાં નક્કી કરી દેવી પડશે. યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયાએ એક વિરાટ રિસર્ચ પ્રોજેક્ટ હાથ ધર્યો. આ રિસર્ચ વર્ક દાયકાઓ સુધી ચાલ્યું. તે દરમ્યાન જુદા જુદા પ્રદેશની, અલગ અલગ આબોહવા અને વાતાવરણ વચ્ચે ઉછરતી, સેંકડો વ્યક્તિઓનો સાયકોલોજિકલ સ્ટડી કરવામાં આવ્યો. તે દરેક વ્યકિતના પાછા દર પાંચ-પાંચ વર્ષે ફોલો-અપ સ્ટડી થયા.
વારંવારના ફોલો-અપવાળો ઇતિહાસનો કદાચ સૌથી પહેલો અને સૌથી મોટો સ્ટડી હતો. આ રિસર્ચ રિપોર્ટ પ્રગટ થયો છે. તેના નિષ્કર્ષ પ્રમાણે, કોઇ પણ વ્યક્તિના માનસઘડતરની પ્રક્રિયા તેની ૨૩ વર્ષની ઊંમરે પૂર્ણ થાય છે. ત્યાં સુધીમાં તેની પ્રકૃતિ, માન્યતાઓ, રુચિ, રસ, શ્રદ્ધા, સંવેદનશીલતા વગેરે બાબતોમાં ધાર્યા ફેરફારો કરી શકાય છે. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં જે તેનું માનસ ઘડાય છે, પછીથી તેમાં ફેરફારને અવકાશ બહુ ઓછો
રહે.”
આજના શિક્ષણપ્રધાન યુગમાં બાળક, પોતાના આ ત્રેવીશે ય વર્ષ કદાચ શિક્ષણક્ષેત્રે પસાર કરે છે તેથી તે સહુનું માનસ શિક્ષણથી જ ઘડાય છે. આથી શિક્ષણતંત્રના માથે કેટલી મોટી અને ગંભીર જવાબદારી રહેલી છે તે આનાથી પ્રતીત થાય છે.
આસ્તિક માણસ પકવવો કે નાસ્તિક, સદાચારી માણસ પકવવો કે સ્વેચ્છાચારી, નીતિમાન માણસ પકવવો કે ભ્રષ્ટ.
- શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
