________________
પચાવવા મથે છે.
ભોજનની જેમ શક્તિઓ અને ગુણો પચાવવા પણ ખૂબ અઘરા છે. હોજરીની ક્ષમતા કરતાં વધારે કે ભારે ખોરાક વપરાઈ જાય તો અજીર્ણ થઈ જાય છે, તેમ પોતાની યોગ્યતા અને પાત્રતા કરતાં વધારે શક્તિ કે ગુણ આવી જાય તો તે પચાવવાનું કાર્યભારે થઈ જાય છે.
પ્રભુના શાસનમાં પ્રાપ્તિ કે પ્રદાનનો જેટલો મહિમા છે, તેના કરતાં પાત્રતાનો મહિમા વિશેષ છે. પદ, સત્તા, મંત્ર, વિદ્યા, શ્રત વગેરે જો અપાત્રના હાથમાં જઈ ચડે તો ભારે નુકસાન નોતરે. પ્રભુ વીરને વૈશાખ સુદ-૧૦નાદિને કેવલજ્ઞાન થયું અને તે દિવસે પાત્ર જીવોનો યોગ ન થયો, તો શાસન સ્થાપના મુલતવી રહી. વૈશાખ સુદ-૧૧ના દિવસે ઈન્દ્રભૂતિ વગેરે સુયોગ્ય જીવોનો યોગ થતાં શાસન સ્થાપના થઈ. કેવલજ્ઞાનના દિવસે જ શાસન સ્થાપના થાય તે અનાદિસિદ્ધ લોકવ્યવસ્થાનો ભંગ થયો. એક અચ્છેરું થઈ ગયું. પાત્ર જીવો ન મળવાથી કેવલજ્ઞાનના દિવસે શાસનસ્થાપના ન થાય તેવું અચ્છેરું બની શકે, પરંતુ પાત્ર જીવો ન મળવાથી અપાત્રને ગણધર બનાવી કોઈ તીર્થંકર પરમાત્મા કેવલજ્ઞાનના દિવસે જ શાસનની સ્થાપના કરવાની અનાદિસિદ્ધપ્રણાલિકાને વળગી રહે તેવું અચ્છેરું તો કદાપિ ન બને.
પ્રભવસ્વામીને સ્વગચ્છમાં, શ્રમણસંઘમાં કે સકલ જૈન સંઘમાં પોતાની પાટને વિભૂષિત કરે તેવી પાત્રતાવાળો કોઈ જીવ ન દેખાયો, તો અન્યત્ર દૃષ્ટિ દોડાવી અને શયંભવ બ્રાહ્મણને શોધી કાઢ્યા, પરંતુ વિશિષ્ટ યોગ્યને જપાટે બેસાડ્યા.
પૂર્વના જ્ઞાનનો વિચ્છેદ થવાના નુકસાન કરતાં અયોગ્યને શ્રુતાધિકાર આપવાનું નુકસાન શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ મોટું જાણું. પ્રાપ્ત શ્રુતના અજીર્ણથી રુષ્ણ બનેલ કામવિજેતા સ્થૂલિભદ્રજીને છેલ્લા ચાર
- ગૌતમ મૌષ્ઠિ ૨૧
