________________
ક્ષયોપશમભાવનું કામચલાઉ આ રસમાધુર્ય છે. ઔદયિક કે ક્ષાયોપથમિક ભાવની ભેટ ઉપર ફુલાવાનું શું! પુણ્યના વીજપ્રવાહનો સપ્લાય ઓછો થવાની સાથે રૂપ, ઐશ્વર્ય આદિ બધી ઝાકઝમાળ ઓલવાઈ જવાની. તે પુણ્યદત્ત ઉધાર કે ઉછીના માલ ઉપર ઘમંડ ક્યું તો તે ઝાકઝમાળ ડિમ થતાંની સાથે તે ઘમંડનો પાપડ પણ હવાઈ જવાનો. પારકા માલ ઉપર ઘમંડનાં ઘી-કેળાં ન શોભે. ભંગુર ભવ્યતા ઉપર અહંનો કેફ એ નરી મૂર્ખતા છે. દેવેન્દ્રપ્રશસ્ત દેહરૂપ પર સનતચક્રીનો મદ કેફ કેટલા ટક્યો? એક મૃપિંડના ક્ષણિક સૌંદર્યની ઘમંડની મશાલથી આરતી ઉતારનારી ગણિકા વાસવદત્તા અસાધ્ય રોગનો ભોગ બની અને નશ્વર રૂપ કરમાયું, ત્યારે તે કરમાયેલી દેહલતામાં ઘમંડની કબર રચાયેલી હતી. સત્તાના સિંહાસને ચડીને પોતાની હાકથી ધરતીને ધ્રુજાવનારાને છૂપે વેષે નિબિડ જંગલમાં ભંડે હાલે રખડવાના વારા આવ્યા છે. શ્રીમંતાઈના કેફમાં એક વાર ચકચૂર બનેલા વૈભવપતિઓનું પુણ્ય પરવારી જતાં હાથમાં ચણિયું લઈને ઘેર ઘેર ભીખ માંગવાના ધંધા કરવા પડ્યા છે. વર્ષો સુધી પી.એમ ની પોસ્ટ પર રહી ભારત જેવા વિશાળ દેશ ઉપર રાજ કરનાર ઈન્દિરાબહેન ગાંધીને પુણ્યલીલા પાંગળી બનતાં તિહાર જેલના સળિયા પાછળ ધકેલાવું પડ્યું છે. અમેરિકા જેવી વિશ્વસત્તાને હંફાવનારા સદ્દામ હુસૈનને અંધારી ગુફાઓમાં સંતાઈને દિવસોના દિવસો પસાર કરવા પડ્યા છે અને છેવટે ફાંસીના માંચડે લટકવું પડ્યું છે. પુણ્ય જેવો દગાબાજ આ દુનિયામાં બીજો કોઈ નથી અને છતાં તેના ભરોસે અહંની અટારીએ ચડીને માણસ ઠેકડા મારતો હોય છે.
અને ક્ષયોપશમભાવના ગ્રુત કે જ્ઞાન આદિ ગુણો ઉપર પણ ગુમાન
(૫) ગૌતમ ગોષ્ઠિ છે –
