________________
રો-મટીરિયલમાં જ અટવાઈ શું પડવાનું ?
આપણે છદ્મસ્થ છીએ. છદ્મસ્થ પાસે જ્ઞાન કરતાં અજ્ઞાન અને ગુણો કરતાં દોષો અનંતગુણા છે. દોષો આપણી લાયબિલિટી છે. ગુણો આપણી એસેટ્સ છે. એસેટ્સ કરતાં લાયબિલિટીઝનો આંકડો અનેક ગુણો કે અનંત ગુણો હોય તે દેવાળિયાપણું છે. દેવાળિયાને પોતાની સંપત્તિનો અહંકાર કરવાનો કોઈ અધિકાર ખરો? જેની Gained Property કરતાં Gone Property અનેકગણી હોય તેનો અહંકાર કેટલો વાજબી? જીવની Listed Property નો મોટો અંશ Lost Property એ કવર કરેલો હોય ત્યારે ગર્વ શું કરવાનો ?
ધરતીકંપની હોનારતમાં એક ભાઈની બે દીકરી, બે ભાઈ અને માતાપિતા મૃત્યુ પામ્યાં. પોતે અને પોતાનાં સગર્ભા પત્ની, બે જ જણ બચ્યાં. આ હોનારતના બીજા જ દિવસે સગર્ભા પત્નીએ એક પુત્રને જન્મ આપ્યો. આ સગૃહસ્થ પુત્રજન્મની ઘટનાને આનંદની ઘટના તરીકે ઊજવી શકે ખરા ? આપણા યત્કિંચિત્ તપ, જ્ઞાન, દાન, વ્રત વગેરે ગુણો પર ગર્વોત્સવ આપણે કેવી રીતે ઊજવી શકીએ ? આપણો કેટલો મોટો ગુણ-પરિવાર મોહ લાવાથી થયેલા આત્મકંપની દુર્ઘટનામાં દટાઈ મૂઓ છે, ત્યારે એ મોતનો મલાજો કેમ ચુકાય ?
એક રાજાનો ઘણોખરો પ્રદેશ શત્રુરાજાએ પચાવી પાડેલો. પોતાની સૈન્યશક્તિ સંગઠિત કરીને આ રાજાએ શત્રુરાજા પર હલ્લો કર્યો. ખૂંખાર યુદ્ધના અંતે આ રાજાએ શત્રુરાજાની ચુંગાલમાંથી થોડો પ્રદેશ પાછો મેળવ્યો પણ આ વિજય પ્રાપ્ત કર્યા પછી તરત એ જીતેલો પ્રદેશ આ રાજા પાછો પેલા શત્રુરાજાના હવાલે કરી દે તો ? તેના શૌર્યના રાસડા લેવા કે પછી તેની મૂર્ખતાના મરસિયા ગાવા ? આત્માનાં વિરાટ ગુણસામ્રાજ્યને પચાવીને બેઠેલા મોહરાજા સામે જંગે ચડીને જીવ ઉદારતા, દેહાધ્યાસત્યાગ કે ઈન્દ્રિય-જય જેવા દુર્લભ અને કીમતી
૯૮ ગૌતમ ગૌષ્ઠિ *
