________________
કર્યું. વિનયગુણનું શરણું સ્વીકાર્યું. “માાં મિયા નિનો સાક્ષાત્કાર આપણને ગૌતમસ્વામીમાં જોવા મળે. ગૌતમસ્વામીના જીવનક્રિીડાંગણમાં વિનયે અહંકારને ખો આપી.
દોષનાશની સાધના એ નિષેધાત્મક સાધના છે, ગુણપ્રાપ્તિની સાધના એ વિધેયાત્મક સાધના છે. બન્ને ગુણકારી છે અને સાધકની સાપેક્ષતાએ અલગ અલગ સાધના ફાયદાકારક બની શકે. એક વાતની સ્પષ્ટતા અહીં જરૂરી છે કે, ગુણ એ દોષના અભાવરૂપ નથી, પરંતુ ગુણ એ દોષનો પ્રતિપક્ષી છે. ક્રોધ એ દોષ છે. ક્રોધનો અભાવ એટલે ક્ષમા, તેવો અર્થ નથી. અલબત્ત, ક્ષમાગુણની પ્રાપ્તિ થાય તો ક્રોધનો અભાવ અચૂક થાય એમ ક્રોધનો અભાવ થાય તો ક્ષમાગુણની પ્રાપ્તિ પણ અવશ્ય થાય જ. તેવું જ અભિમાન અને વિનય માટે સમજવું. દોષ ઉપર નિંદાગહ-તિરસ્કારના પ્રહાર કરવા દ્વારા દોષનો નાશ થઈ શકે. તેમ, ગુણ તરફ જ તમારી દષ્ટિઠરી જાય તો સ્વાભાવિક રીતે દોષ તરફ તમારી પીઠ થઈ જવાની છે. ગૌતમસ્વામીએ વિનયનું શરણું સ્વીકારીને અહંકારને માત કર્યો.
આમ, એક અપેક્ષાએ દોષનાશની સાધના કરતાં ગુણપ્રાપ્તિની સાધના સ્વતંત્ર અને ભિન્ન છે. પરંતુ, અન્ય દૃષ્ટિકોણથી આ બન્ને સાધના એક સ્વરૂપ પણ માન્ય છે. '
પોગલિક પદાર્થો પ્રત્યેનો રાગ ઓગાળવા આપણે ત્યાં અનિત્યાદિ ભાવનાઓના ચિંતનનો ઉપાય બતાવ્યો છે. આ ભાવનાઓ રાગવૃત્તિ પર કારમા પ્રહારો કરે છે. આ પ્રહારો સતત થતા રહે તો રાગવૃત્તિ નબળી પડે જ. ભાવનાઓ ભાવતા ભાવતા ભાવધારા પર ચડીને રાગદશાથી સર્વથા મુક્ત બન્યાના દાખલા ચરિત્રગ્રન્થોમાં અઢળક જોવા મળે છે. રાગથી બચવાનો બીજો ઉપાય છે – રાગની વૃત્તિનું ઊર્ધીકરણ. જે રાગ પુદ્ગલના વર્ણાદિ ગુણો પર પથરાયેલો છે, તે રાગની વૃત્તિનું ઊર્ધીકરણ કરીને તેને પરમાત્મપ્રીતિ રૂપે કન્વર્ટ કરવામાં
ગૌતમ ગોષ્ઠિ ૯૯ -
