________________
४७४ समाधिना साधु विनिश्चलात्मा
પછાત્મતત્ત્વ દેવોથHષા .. निःसंशयं सम्यगवेक्षितश्चे
-સ્કૃતઃ પાળ ર પુનર્વિવત્પત્તિ ૪૭ષ્ઠા શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠઃ
સમાધિના સાધુ વિનિશ્ચલાત્મા
પશ્યાત્મતત્ત્વ ફુટબોધચક્ષુષા નિઃસંશય સમ્યગવેક્ષિતશે
-સ્કૃતઃ પદાર્થો ન પુનર્વિકલ્પને ૪૭૪ શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય :
समाधिना साधु विनिश्चलात्मा (सन्) स्फुटबोधचक्षुषा आत्मतत्त्वं पश्य; કૃત: પાર્થ નિ:સંશવે સભ્ય બક્ષિત: વે, પુનઃ ર વિજ્યતે I૪૭૪ શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં બે સ્વતંત્ર વાક્યો આ પ્રમાણે છે :
(૧) માત્મતત્ત્વ પશ્ય | પશ્ય - જો, જોઈ લે, દર્શન કર, જાણી લે. આત્મતત્ત્વને તું જો. આત્માને કઈ આંખ વડે જોવાનો છે? - ટવોધવપુષા | જ્ઞાન-નેત્ર વડે, જ્ઞાનરૂપી ચક્ષુથી. જ્ઞાન કેવું? રૂટ એટલે સ્પષ્ટ, સમ્યફ, અસંદિગ્ધ. એ પહેલાં, શિષ્ય શું કરવાનું છે? - વિનિશાત્મા (સન) - સ્થિર આત્માવાળો " (થઈને), એટલે કે ચિત્તને-અંતઃકરણને ખૂબ નિશ્ચલ-સ્થિર કરીને. આવી સ્થિરતા કેવી રીતે સિદ્ધ કરી શકાય? – સમધના સમાધિ વડે; સાધુ એટલે સારી રીતે.
(૨) () પદાર્થ ન વિજ્યતે | પાર્થ એટલે કોઈ વાત, વસ્તુ; ને વિજ્યતે I તેમાં ફરી સંદેહ કે સંશય થતો નથી, વિકલ્પ ઊઠતો-ઊભો થતો નથી. પરંતુ આવું ક્યારે બને? – નિ:સંશય મક્ષિતઃ વેત્ | વેત્ એટલે “જો (If); સન્ એટલે સારી રીતે; નિ:સંશયમ્ - સંશયરહિત બનીને, અસંદિગ્ધપણે, નિશ્ચિતસ્વરૂપે, નિશ્ચયપૂર્વક; અક્ષિત: (નવ + ફુલ એટલે જોવું-જાણવું, એ ધાતુનું કર્મણિ ભૂતકૃદંતનું રૂ૫) જોઈ લેવામાં આવે, જાણી લેવામાં આવે તો. કયો પદાર્થ ?
વિવેકચૂડામણિ | ૯૩૫
