________________
(“પરંતુ તે કુંતીપુત્ર ! મને પામ્યા પછી તો પુનર્જન્મ રહેતો જ નથી !”)
શ્લોકનો છંદઃ અનુષુપ (૪૧૩)
૪૧૪ छायेव पुंसः परिदृश्यमान
-મામાસપેન નાનુભૂલ્યા | शरीरमाराच्छववन्निरस्तं
पुनर्न सन्धत्त इदं महात्मा ॥४१४॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ:
છાયેવ પુસઃ પરિદૃશ્યમાન
-માલાસરૂપેણ ફલાનુભૂલ્યા | શરીરમારાચ્છવવનિરસ્ત
પુનર્ન સબ્ધત્ત ઈદે મહાત્મા ૪૧૪ - શ્લોકનો ગદ્ય અન્વયઃ
पुंसः छाया इव आभासरूपेण परिदृश्यमानं इदं शरीरं, फलानुभूत्या शववत् आरात् निरस्तं, महात्मा पुनः न सन्धत्ते ॥४१४॥ શબ્દાર્થ :
મુખ્ય વાક્ય : મહાત્મા રૂ શરીર પુનઃ સમ્પરે ! મહાત્મા એટલે આત્મજ્ઞાની મનુષ્ય; જેણે બ્રહ્માનુભવ કર્યો છે, એવો માણસ : બ્રહ્મમાયં પ્રાતઃ પુરુષ / ફર્વ શરીર પુનઃ 7 સભ્ય | આ શરીરને ફરીથી ધારણ કરતો નથી; આ શરીર પ્રત્યે, એની સાથે ફરીથી અનુસંધાન કરતો નથી, પોતાની જાતને એની સાથે જોડતો નથી.
રૂદ્દે શરીરમ્ - આ શરીર કેવું ? - સામાસરૂપે પરિશ્યમાનમ્ | - આભાસનાં રૂપમાં દેખાતું, જણાતું, ભાસતું. આ શરીર કોના જેવું છે ? – પુંસ: છીયા ફુવા - મનુષ્યની છાયા જેવું; માણસના પોતાના પડછાયા જેવું (Shadow); પેલો આત્મજ્ઞાની મહાત્મા તેને ફરીથી, ક્યારેય-કેમ ધારણ કરતો નથી? - પp
નમૂત્યા (પ્રારબ્ધ કર્મોનાં) ફળનો અનુભવ (ઉપભોગ) પૂરો થયા પછી અને એ જ કારણે; અને આ પછી આ શરીર તેને કેવું જણાય છે ? - શવવત મારા નિસ્તમ્ ! મારાત્ – એટલે પૂરેપૂરું, પૂર્ણપણે, અત્યંત; નિતમ્ એટલે દૂર કરવામાં
૮૦૮ | વિવેકચૂડામણિ
