Page Text
________________
શ્લોકનો ગદ્ય અન્વયઃ
स्वरूपे समाहितान्तःकरणः (सन्), आत्मानं अखण्डवैभवं विलोकय, भवगन्धगन्धितं बन्धं विच्छिन्धि, यत्नेन (च) पुंस्त्वं सफलीकुरुष्व ॥४१२॥ શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં આચાર્યશ્રીએ શિષ્યને ત્રણ આજ્ઞાઓ આપી છે અને એ ત્રણ સ્વતંત્ર આજ્ઞાર્થ-રૂપ વાક્યો આ પ્રમાણે છે :
(१) स्वरूपे समाहित-अन्तःकरणः (सन्) आत्मानं अखण्डवैभवं વિતોય | માત્માને વિનોય | - આત્માનું અવલોકન-દર્શન કર, આત્માનો અનુભવ કર; આ આત્મા કેવો છે? અથવા, આત્માને કેવાં સ્વરૂપે જાણી લેવાનો છે? - મveતૈભવમ્ ! – અખંડ વૈભવવાળો; આત્માને, અખંડ-ઐશ્વર્ય-સંપન્ન જાણી લે. આત્માનું અવલોકન ક્યાં કરવાનું છે ? - સ્વરૂપે | તારાં પોતાનાં આત્મસ્વરૂપમાં, એટલે કે પરમાત્મામાં, જે, તારું સાચું સ્વરૂપ છે, તેમાં; આવાં અવલોકન પૂર્વે શિષ્ય શું કરવાનું રહે છે ? - સમાહિત-અન્ત:ર: (સન) | પોતાનાં અંતઃકરણને સમાહિત કરીને, સ્વરૂપમાં સ્થિર કરીને, તારાં મનને દઢતાપૂર્વક શાંત કરીને.
(ર) મવશ્વલ્પિત વધું વિધિ ! વળ્યું વિશ્વ ! (વિ + છિદ્ - એ ધાતુનું આજ્ઞાર્થ બીજો પુરુષ એકવચનનું રૂ૫) બંધનને કાપી નાખ, છેદી નાખ; અજ્ઞાનરૂપ બંધન(વધુ)ને તોડી નાખ; આ બંધન કેવું છે ? - મવશ્વધિતમ્ | ધિત એટલે ગંધાતું, ખરડાયેલું, મવ એટલે સંસાર, એની દુર્ગન્ધ વડે વાસ મારતું, દુર્ગન્ધવાળું.
(૩) ચન્નેન (3) પુર્વ સતીષ્ય | પૃર્વ એટલે પુરુષપણું, મનુષ્યત્વ, મનુષ્ય તરીકેનું જીવન, માનવ-જન્મ. સનીનુષ્ય – (સ + 9 એ ધાતુનાં ટ્વિ-રૂપનું આજ્ઞાર્થ બીજો પુરુષ એકવચનનું રૂપ) સફળ-સાર્થક કર; કૃતાર્થ કર. કેવી રીતે ? - વર્લેન ! યત્નપૂર્વક, પ્રયત્નપૂર્વક, મહેનત કરીને. (૪૧૨). અનુવાદ :
પોતાનાં અંતઃકરણને આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિર કરીને, આત્માને અખંડ-ઐશ્વર્યસંપન તરીકે જાણી લે; (ત્યારપછી) સંસારની ગંધથી ગંધાતા બંધનને છેદી નાખ અને તારાં મનુષ્યત્વને પ્રયત્નપૂર્વક સફળ કર. (૪૧૨) ટિપ્પણ: જ્ઞાનીજન પોતાની સમાધિ દરમિયાન, પૂર્ણ બ્રહ્મનો અ-પરોક્ષ અનુભવ,
૮૦૪ | વિવેકચૂડામણિ
| SR No. | 006075 |
| Book Title | Vivek Chudamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanand L Dave |
| Publisher | Pravin Prakashan |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 1182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |