________________
तथैव योगी परमात्मतत्त्वं
ध्यात्वा समायाति तदेकनिष्ठया ॥३६०॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ: ક્રિયાન્તરાસક્તિમપાસ્ય કીટકો
ધ્યાયનું યથાવલિ શ્રેલિભાવમૃચ્છતિ | તથૈવ યોગી પરમાત્મતત્ત્વ
ધ્યાત્વા સમાયોતિ તદેકનિષ્ઠયા ૩૬ol શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય :
यथा कीटकः क्रियान्तर-आसक्ति अपास्य अलि ध्यायन् अलिभावं हि ऋच्छति, तथा एव योगी तद्-एकनिष्ठया ध्यात्वा परमात्मतत्त्वं સમયાતિ રૂદ્મા શબ્દાર્થ :
અહીં પણ, ગયા શ્લોકની જેમ જ, બે ક્રિયાઓ વચ્ચેનાં સામ્યને અભિવ્યક્ત કરવા માટે, પરસ્પર-આધારિત, એવાં જ બે વાક્યો આ પ્રમાણે છે; એટલું જ નહીં, પરંતુ અહીં તો, એવા જરૂરી શબ્દો પણ પ્રયોજવામાં આવ્યા છે :
(૧) તથા પવ યોજી પરમાત્માનં સમાયતિ | યોજી એટલે જ્ઞાનયોગી, સાધક; તે શું કરે છે ? - પરમાત્મભાવને પામે છે. શું કર્યા પછી તે આવી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરે છે ? - ત-નિષ્ઠયા ધ્યાત્રા | તત્ એટલે તે, પરમાત્મા; તેનું એકનિષ્ઠાપૂર્વક ધ્યાન કરીને, ધ્યાન કરતો-કરતો. તથા પવ, - તેવી જ રીતે, એટલે કે હવે પછીનાં બીજાં વાક્યમાં જણાવવામાં આવ્યું છે, તેમ.
(૨) યથા વીર સિમાવે છતિ, તથા ! – તિભાવે કચ્છતિ ! અતિ એટલે ભમરી; ઈયળ ભમરી બની જાય છે. દિ - શબ્દ ચાક્કસતા બતાવે છે. ઈયળ, શું કરતાં-કરતાં, ભમરી બની જાય છે ? ત્નિ ધ્યાન્ ! કેવળ ભમરીનું જ ધ્યાન કરતાં-કરતાં; કેવું ધ્યાન કરે છે? -ક્રિયાન્તર–મારું મપાસ્ય જિયાન્તર - એટલે બીજું કોઈ કાર્ય; અપાય એટલે છોડી દઈને; બીજાં કોઈ પણ કાર્યમાંની આસક્તિ છોડી દઈને, એમાં આસક્ત ન બનતાં. (૩૬૦). અનુવાદ : બીજાં કોઈ પણ કાર્યમાં આસક્ત ન બનતાં, ઈયળ, જેમ માત્ર ભમરીનું જ
| વિવેકચૂડામણિ | ૬૮૫
