________________
(૫) પરમ્ | પર, પરમ, સર્વોચ્ચ, સર્વોત્તમ, સર્વોત્કૃષ્ટ (Highest). (૬) નિત્ય સદા-સર્વદા અસ્તિત્વ ધરાવતું, શાશ્વત (Eternal)
(૭) વ્યથjઉમ્ | જેમાંથી મળતું સુખ વ્યય-વિનાનું, સ્થિર, નિશ્ચલ, અતીન્દ્રિય, અવિચલ છે, એવું.
(૮) નિરંગનમ્ (નિ-મંગન) કોઈ પણ પ્રકારનાં અંજન-આંજણ-લેપ વિનાનું, નિર્લેપ (Un-stained, Untinged), કોઈ પણ પ્રકારની કૃત્રિમતાથી રહિત, નિર્વાજ, સત્ત્વ વગેરે ત્રણ ગુણોના પ્રભાવથી, અજ્ઞાનના દોષથી સર્વથા-સંપૂર્ણતઃ રહિત (ર૬૨).
અનુવાદ : વિકલ્પો-વિનાનું, અલ્પતા-રહિત (મહાન), અવિનાશી, ક્ષર-અક્ષર બંનેથી વિલક્ષણ, પરમ, નિત્ય, અવિચલ આનંદ-સ્વરૂપ અને નિરંજન, – એવું જે બ્રહ્મ છે, “તે તું છે', આવું ભાવન તારાં હૃદયમાં કર (૨૬૨).
ટિપ્પણ : બ્રહ્મનાં નાનાં-મોટાં આઠેય વિશેષણોને શબ્દાર્થ – વિભાગમાં સમુચિત રીતે સમજાવવામાં આવ્યાં છે અને એ આઠેય વિશેષણો સહેલાં-સરળ-સુબોધ છે, એટલે હવે અહીં ટિપ્પણ વિભાગમાં કશું ઊમેરવાની જરૂર નથી.
શ્લોકનો છંદ : રથોદ્ધતા (૨૬૨).
- ૨૬૩ यद्विभाति सदनेकधा भ्रमा
नामरूपगुणविक्रियात्मना । हेमवत् स्वयमविक्रियं सदा
ત્રા “તત્વમસિ' કાવયાનિ ! રદ્દાર શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ
યદ્વિભાતિ સદનેકધા ભમા
ત્રામરૂપગુણવિક્રિયાત્મના ! - હેમવત્ સ્વયમવિક્રિયં સદા
બહ્મ “તત્વમસિ” ભાવયાત્મનિ / ૨૬૩ || શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય: ત સત શ્રમ નામFT-M-વિજિયા-આત્મિના ધા. વિપતિ, (વિંતુ ય) સ્વયે સવા રેમવત્ વિવુિં વા ( ત), ‘તત્ ત્વ
સિ' (તિ) મન માવય | રદ્દર // | શબ્દાર્થઃ મુખ્ય વાક્ય આ પહેલાંના શ્લોકો પ્રમાણે જ છે. કેવું બ્રહ્મ? એક જ સળંગ અને સુદીર્ઘ વિશેષણ દ્વારા એનું વર્ણન આ પ્રમાણે કરવામાં આવ્યું છેઃ
यत् सत् भ्रमात् नाम-रूप-गुण-विक्रिया-आत्मना अनेकधा विभाति । विक्रिया એટલે વિકાર, નેવધા એટલે અનેક સ્વરૂપે, અનેક રીતે-પ્રકારે, વિમાતિ એટલે ભાસે છે, દેખાય છે. સત્ય, ભ્રમને કારણે, નામ-રૂપ-ગુણોના વિકાર-રૂપે, અનેક
વિવેકચૂડામણિ | ૪૮૯