Vivek Chudamani

SR No.: 006075
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayanand L Dave
Publisher: Pravin Prakashan
Publication Year: 2002
Total Pages: 1182
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 25 MB

Page 147

શબ્દાર્થ - તમg - તેથી; તે કારણે, આ પહેલાં સમજણ આપ્યા પ્રમાણે, મુખ્ય વાક્ય છે: પતૈિ: યત: ર્તવ્ય: | પંડિતોએ, ડાહ્યા માણસોએ, શાણાસમજુ માણસોએ, પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. શાના માટે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ ? નવવધૂવિમુpયે - સંસારનાં બંધનોમાંથી છૂટવા માટે, મુક્ત થવા માટે, કેવી રીતે પ્રયત્નો કરવા જોઈએ ? આ સવાલના ત્રણ જવાબો આ પ્રમાણે છે : (૧) સર્વપ્રયન – પ્રયત્નો વડે, કશું જ બાકી ન રહે એવી રીતે, બધી રીતે, Wholeheartedly, sincerely, without sparing one's self: (૨) સ્વૈન પર્વ - પોતાની જાતે જ, પોતે જ, બીજા કોઈ મારફત નહીં, Personally (૩) અને
પાલે ફર્વ - રોગ થાય ત્યારે આપણે પોતે જ, જાતે જ, એનો ઉપચાર કરીએ છીએ, એવી રીતે. (૬૮).
અનુવાદ – તેથી, સંસારનાં બંધનોમાંથી મુક્ત થવા માટે, બુદ્ધિશાળી માણસોએ, રોગ વગેરેને(ટાળવા માટે કરાય છે) તેની જેમ, સર્વ પ્રયત્નો વડે, પોતે, પોતાની જાતે જ, પ્રયત્નો કરવા જોઈએ. (૬૮). - ટિપ્પણ – અહીં પણ, દૃઢીકરણની એ જ વાતને, ફરી એક વાર, સવિશેષ દઢ કરવા માટે, ભારપૂર્વક વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. | મુખ્ય મુદ્દો પણ એ જ ચાલુ રહે છે : સંસારનાં બંધનોમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે અહીં પણ, યથાપૂર્વ, એ જ ઉપમા આપવામાં આવી છે, - ધાર્યું પરિણામ પ્રાપ્ત કરવા માટે : માંદા પડ્યાં હોઈએ અને કેવી રીતે એનાં ઉપચાર-ઔષધસેવનપથ્થસેવન-આરામ વગેરે, આપણે પોતે જ, સંપૂર્ણરીતે કરીએ છીએ તેમ !
અંગ્રેજીમાં કહેવત છે કે, - self-help is the best help : આત્મસહાય એ જ શ્રેષ્ઠ સહાય !
શ્લોકનો છંદ : અનુષુપ (૬૮)
• ૬૯ यस्त्वयाऽद्य कृत: प्रश्नो वरीयाञ्छास्त्रविन्मतः ।
सूत्रप्रायो निगूढार्थो ज्ञातव्यश्व मुमुक्षुभिः ॥ ६९ ॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ –
વસ્વયાડદ્ય કૃતઃ પ્રશ્નો વરીયાચ્છાસ્ત્રવિન્મતા
સૂત્રપ્રાયો નિગૂઢાર્થો જ્ઞાતવ્ય% મુમુક્ષભિઃ || ૬૯ |
શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય – ત્વયા ગદ્ય : પ્રશ્ન: ત:, (:) વરીયા, શાસ્ત્રવિનંત:, સૂત્રપ્રાયડ, નિગૂઢાર્થ: (ા તિ); મુમુક્ષુમિ: (૧) જ્ઞાતવ્ય: // ૬૨ // | શબ્દાર્થ :- અદ્ય – આજે, હમણાં; ત્વયા : પ્રશ્ન : - જે પ્રશ્ન કર્યો, તે જે સવાલ પૂછ્યો. ગુરુજીએ બોલવાનું – ઉત્તર આપવાનું શરૂ કર્યું, તે પહેલાં, શિષ્ય પૂછેલા પ્રશ્નનું ગુરુજી અહીં અનુસંધાન કરે છે. તે પ્રશ્ન કેવો છે ? આ સવાલના ત્રણ જવાબો આ પ્રમાણે છે :
૧૪૨ | વિવેકચૂડામણિ