Page Text
________________
૩ જાનુષ્ઠિતમે ન (વાત) એને બદલે બીજું કોઈ “પથ્થ” અને “ઔષધિસેવન' કરે તો, પેલા માંદા માણસને સ્વાચ્ય-પ્રાપ્તિ ન થાય ! (૫૫)
અનુવાદ :- જે રોગી આહારવિહારની પરેજી (પોતે) પાળે અને ઔષધોનું સેવન (પોતે) કરે, એને જ આરોગ્ય તપાછું મેળવવામાં) સફળતા મળે, એના વતી) બીજું કોઈ જો (ઉપર-કહ્યા પ્રમાણે) કરે તો, (પેલો માંદો માણસ સાજો થઈ શકે) નહીં. (૫૫)
ટિપ્પણ – માંદા માણસ માટે, સાજા થવા માટે, પથ્ય અને ઔષધોનું સેવન પોતે કરવા સિવાય બીજો વિકલ્પ નથી, એ દૃષ્ટાંત પણ આગલા શ્લોકમાંનાં દૃષ્ટાંત જેવું જ છે. મોક્ષ મેળવવો હોય તો, મોક્ષાર્થીએ પોતે જ, એ માટેનાં, શાસ્ત્રોએ અને ગુરુએ સૂચવેલાં સાધનો અને ઉપાયોને આચારિત કરવા માટે કટિબદ્ધ થવું પડે, - એ વિના છૂટકો જ નથી, - એ હકીકતને આ શ્લોકમાં ગુરુજીએ દોહરાવી છે. શ્લોક, એ રીતે, સહેલો છે.
શ્લોકનો છંદ : અનુષ્ટ્રપ (૫૫)
પ૬ वस्तुस्वरूपं स्फुटबोधचक्षुषा ।
स्वेनैव वेद्यं न तु पण्डितेन । चन्द्रस्वरूपं निजचक्षुषैव
જ્ઞાતિવ્યમવૈવાથતે વિમ્ | પદ્દ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ –
વસ્તુસ્વરૂપ ફુટબોધચક્ષુષા
સ્વનૈવ વેદ્ય ન તુ પણ્ડિતેના ચસ્વરૂપ નિજચક્ષુર્થવ
જ્ઞાતવ્યમવૈરવગતે કિમ્ / પદ / શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય – વસ્તુqફૂપ રવોધવા પેન પર્વ વેદ્ય ર તે पण्डितेन; चन्द्रस्वरूपं निजचक्षुषा एव ज्ञातव्यं, (तद्) किं अन्यैः अवगम्यते ? ॥ ५६ ॥
શબ્દાર્થ – વસ્તુસ્વરૂપ – કોઈ પણ વસ્તુનું સાચું-મૂળભૂત યથાર્થ રૂપ ના ઇવ વેદ્ય – પોતાનાથી જ, પોતે જાતે જ જાણવું જોઈએ, જાણવા યોગ્ય છે (વિવું - એ ધાતુનું વિધ્યર્થ કર્મણિ કૃદંત). કેવી રીતે ? કઈ આંખ વડે ? ર – સ્પષ્ટ, સમ્યફ, ચોફખી, વિશદ, વોધવષા - જ્ઞાનરૂપી આંખ વડે, જ્ઞાનનેત્ર વડે, ને
તેન (વે) - પણ પંડિત વડે નહીં, વસ્વરૂપ ચંદ્રનું (રમણીય, સુંદર) રૂપ, ચંદ્રનું સૌન્દર્ય, નિવ@ષા પર્વ જ્ઞાતિ - પોતાની આંખે જ જોઈ-જાણી લેવું જોઈએ. (જ્ઞા – એ ધાતુનું વિધ્યર્થ કર્મણિ કૃદંત). (ત) fમઃ વાગતે ? શું તે બીજાઓ દ્વારા-મારફતે જાણી શકાય ? (૫૬).
૧૨૪ | વિવેકચૂડામણિ
| SR No. | 006075 |
| Book Title | Vivek Chudamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanand L Dave |
| Publisher | Pravin Prakashan |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 1182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |