________________
પપ૬ शैलूषो वेषसद्भावाभावयोश्च यथा पुमान् ।
तथैव ब्रह्मविच्छ्रेष्ठः सदा ब्रह्मैव नापरः ॥५५६॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠ:
શભૂષો વેષસદ્ભાવાભાવયોશ્ચ યથા પુમાન્ |
તથૈવ બ્રહ્મવિશ્લેષ્ઠઃ સદા બ્રવ નાપરઃ li૫૫૬ll શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય : ___यथा शैलूषः वेष-सद्भाव-अभावयोः च (समानः) पुमान् (તિ), તથા પ્રવ દ્રવિ-શ્રેષ્ઠ: સદ્દા બ્રહ્મ પવ (તિ), 1 કપ (તિ) પધદ્દા શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં બે સ્વતંત્ર વાક્યો, કથા-તથા એવી રચનાવાળાં, આ પ્રમાણે છે :
(૧) તથા વિ બ્રહ્મવિ-શ્રેષ્ઠ: સતા બ્રહ્મ વિ (ત), 7 પર: (તિ) | બ્રહ્મવિશ્રેષ્ઠ એટલે શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મજ્ઞાની. તેના વિશે શું કહેવાનું છે? એ જ કે તે સદા બ્રહ્મ જ છે, અન્ય કોઈ નહીં.' - તથા પર્વ એટલે તેવી જ રીતે. તેવી જ રીતે એટલે કેવી રીતે? હવે પછીનાં બીજાં વાક્યમાં જણાવવામાં આવ્યું છે, તે પ્રમાણે.
(૨) યથા શૈતૂષ: વેષ-સમાવ-અમાવયો: (સમાનઃ) પુન (પ્તિ) શૈતૂ: એટલે નટ, અભિનેતા. સાવ એટલે “હોવું', “હાજરી'; અને કમાવ: એટલે “ન-હોવું, “ગેરહાજરી' : વેષ-સમાવ: એટલે જ્યારે વર્ષો પહેર્યો હોય, એવી પરિસ્થિતિ; અને વેષ-સમાવ: એટલે જ્યારે વેષ ન પહેર્યો હોય, એવી પરિસ્થિતિ. આવી બંને પરિસ્થિતિમાં, “માણસ” (પુમાન) તરીકે તો, નટ, એકસરખો માણસ જ રહે છે.
જેવી રીતે (યથા) આવું બને છે, તેવી જ રીતે (તથા વ) શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મજ્ઞાની પણ બ્રહ્મ જ રહે છે. (પપદ) અનુવાદ : જેવી રીતે, નટ, વેષ પહેર્યો હોય કે ન પહેર્યો હોય તો પણ, તે જ માણસ
૧૧૧૬ | વિવેકચૂડામણિ
