Page Text
________________
પતિ (ક્રિયાપદ : “રાંધે છે”) પરથી પ્રતિતરમ્ અને પ્રતિતમાકુ, અને સર્વે: (અવ્યયઃ “ઊંચેથી”) પરથી સન્વેસ્તરા” અને સર્વતમામ્ - એવા શબ્દો બની શકે છે.
હવે આપણે આ શ્લોકોના શબ્દાર્થમાં આગળ વધીએ મૂર્ખાઓ આવા “શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મવિદ્દા(બ્રહ્મવિત્તમ)ને કેવો સમજે છે? - હિવત્ એટલે કે દેહધારી' જેવો.
આ શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મવિદ્ કેવો છે ? તેવિશ્વેષ્ણ: વિમુરુમ્ | દેહ વગેરેનાં બંધનોમાંથી મુક્ત થયેલો. પેલા મૂર્ખાઓ આવી ગેરસમજ શા કારણે કરે છે? શરીરમાસ-વર્ણનાત્ | - આ શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મજ્ઞાનીનાં આભાસરૂપ શરીરને જોઈને.
ત-વત્ એટલે “તેવી રીતે”. “તેવી રીતે એટલે કેવી રીતે? હવે પછીનાં બીજાં વાક્યમાં જણાવવામાં આવ્યું છે, - તેવી રીતે.
(૨) (ય-વ) “વિ. પ્રતઃ' કૃતિ નનૈઃ ૩જ્યો ! “સૂર્ય (રાહુ વડે) ગ્રસ્ત (ગળાઈ ગયેલો) છે', એમ લોકો કહે છે. પ્રસ્ત એટલે ગ્રહણ (Eclipse) વખતે ગળાયેલો'. પણ સૂર્ય ગ્રસ્ત થયેલો હતો? - પ્રત: પિ ! ના, ના; ગળાયેલો ન હોવા છતાં; તો પછી લોકો આવી ભૂલ કયા કારણે કરે છે ? આ ત્રણ કારણે : (અ) તમસા પ્રસ્તવત્ માનાર્ ! તમસા એટલે અંધારાં વડે, પ્રસ્તવત્ એટલે પ્રસ્ત જેવો; માનાર્ – જણાયાથી, લાગવાથી; (બ) વસ્તુના હિ માત્વા ! વસ્તુન્નક્ષણ એટલે વાસ્તવિક હકીકત, સાચી બાબત; અજ્ઞાત્વા – એટલે ન જાણવાને કારણે, સમજમાં ન આવવાને કારણે. દિ - શબ્દ નિશ્ચયવાચક છે. (ક) પ્રોત્સા એટલે ભ્રાન્તિથી;
જેવી રીતે, આમ બને છે, તેવી જ રીતે, વાક્ય-૧માંની ઘટના બને છે. (૫૪૮-૫૪૯) અનુવાદ : | (જેવી રીતે) વાસ્તવિક હકીકત સમજમાં ન આવવાથી, (ગ્રહણ-સમયે) સૂર્ય (રાહુ વડે) પ્રસ્ત ન થયેલો હોવા છતાં, અંધારાને લીધે પ્રસ્ત જેવો લાગવાથી, બ્રાન્તિથી, લોકો કહે છે કે “સૂર્ય (રાહુ વડે) ગ્રસ્ત થયો છે'; તેવી રીતે, મૂર્ખ માણસો, બ્રહ્મજ્ઞાનીના) આભાસરૂપ શરીરને જોઈને, દેહ-વગેરેનાં બંધનોમાંથી મુક્ત થયેલા ઉત્તમ બ્રહ્મજ્ઞાનીને દેહધારી જેવો સમજે છે. (૫૪૮-૫૪૯) ટિપ્પણ :
કેટલીક વાર, ઉત્તમ અને એકનિષ્ઠ બ્રહ્મજ્ઞાની (દ્રવિત્તમ) વિશે પણ, સમાજમાં, કેવી ગેરસમજ પ્રવર્તતી હોય છે, એનું નિદર્શન, અહીં, આપવામાં
૧૧૦૦ | વિવેકચૂડામણિ
| SR No. | 006075 |
| Book Title | Vivek Chudamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jayanand L Dave |
| Publisher | Pravin Prakashan |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 1182 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |