________________
निर्धनोऽपि सदा तुष्टोऽप्यसहायो महाबलः ।
नित्यतृप्तोऽप्यभुञ्जानोऽप्यसमः समदर्शनः ॥५४४॥ શ્લોકનો ગુજરાતી પાઠઃ
નિર્ધનોકપિ સદા સુખડપ્યસહાયો મહાબલઃ |
નિત્યતૃપ્તોડપ્યભુંજાનોઠણસમઃ સમદર્શનઃ ૫૪૪ શ્લોકનો ગદ્ય અન્વય ઃ
(सः ब्रह्मवेत्ता) निर्धनः अपि सदा तुष्ट (अस्ति); असहायः अपि महाबलः (अस्ति); अभुञ्जानः अपि नित्यतृप्तः (अस्ति); असमः अपि સમર્શન: (મતિ) ૪૪. શબ્દાર્થ :
શ્લોકમાં ચાર સ્વતંત્ર વાક્યો આ પ્રમાણે છે :
(૧) (સ: બ્રહ્મવેત્તા) નિર્ધનઃ આપ સવા તુષ્ટ (સ્તિ) . તે બ્રહ્મજ્ઞાની નિધન હોવા છતાં સદા સંતોષી-સંતુષ્ટ હોય છે;
| (૨) (:) સહાયઃ પિ મહાવ: (તિ) | કોઈની પણ સહાયવિનાનો હોવા છતાં, તે મહાબળવાન-મહાબલશાલી હોય છે;
(૩) પુનઃ પ નિત્યતૃતઃ (:) (મતિ) / મુક્સાનઃ (મુન્ એટલે ભોજન કરવું, જમવું, ખાવું, - એ ધાતુનું વર્તમાન-કૃદંતનું રૂ૫)-જમતો, ખાતો;
મુન્નાન: એટલે ન ખાતો, ન જમતો. નિત્યતૃત: એટલે હંમેશાં-સતત તૃપ્તિ પામેલો (Ever-Content, eternally content);
(૪) અસમ: માપ (:) સમર્શનઃ (અસ્તિ) | બસ એટલે, જેના સમાન કોઈ નથી તેવો, બીજાઓથી વિલક્ષણ, સર્વત્ર અસમાન, - (An exemplar, Incomparable, Beyond Compare). સમર્શનઃ - સમદર્શી, સર્વત્ર સમા દષ્ટિવાળો (A man of equal vision, with an equal eye). (૫૪૪) અનુવાદ :
(આ બ્રહ્મજ્ઞાની) નિધન હોવા છતાં, સદા સંતુષ્ટ (હોય છે); કોઈની પણ તેને સહાય ન હોવા છતાં, તે મહાબળવાન (હોય છે); ભોજન ન કરે છતાં, નિત્યતૃપ્ત (હોય છે); અને સર્વત્ર અસમાન હોવા છતાં, સમદર્શી (હોય છે). (૫૪)
૧૦૯૦ | વિવેકચૂડામણિ
