________________
શ્રીવિવેક ચૂડામણિ. सदिदं परमाद्वैतं स्वस्मादन्यस्य वस्तुनोऽभावात् । . नह्यन्यदस्ति किंचित्सम्यक्परमार्थतत्त्वबोधदशायाम् ॥ २२६ ॥
આત્મસ્વરૂપથી [ ભિન્ન ] અન્ય વસ્તુને અભાવ હેવાથી આ પરમ અદ્વૈત સત્ય છે. સત્ય તત્વના જ્ઞાનની સ્થિતિમાં [ આત્માથી ભિન્ન ] અન્ય કોઈ પણ સ્વતંત્ર ] સત્તાવાળું [ પ્રતીત થતું ] નથી. ૨૨૬.
પ્રકાર તરે બ્રહ્મની સત્યતા કહે છે – यदिदं सकलं विश्व नानारूपं प्रतीतमज्ञानात् । તરાર્ધ દ્રવ પ્રત્યતાઇમાવનાષK II ૨૨૭ 1
જે આ [ નામરૂપાત્મક ] સઘળું જગત [મનુષ્યાદિ અનેકરૂપે અજ્ઞાનથી(પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણુથી) જણાય છે, તે સર્વ
વસ્તુતાએ ] જેમાં ત્રણે કાલમાં લગારે કલ્પનારૂપ દેષ નથી એવું બ્રહ્મજ છે. ૨૨9.
અનેકરૂપવાળું જગત એક બ્રહ્મરૂપ કેમ સંભવી શકે છે? તે દષ્ટાંત આપીને નીચેના ત્રણ લોકવડે સમજાવે છે – मृत्कार्यभूतोऽपि मृदो न भिन्नः, कुम्भोऽस्ति सर्वत्र तु मृत्स्वरूपात्। न कुम्भरूपं पृथगस्ति कुम्भः, वुतो मृषा कल्पितनाममात्र: ॥२२८॥ केनापि मृद्भिन्नतया स्वरूपं, घटरय संदर्शयितुं न शक्यते । अतो घटः कल्पित एव मोहान्मृदेव सत्यं परमार्थभूतम् ॥ २२९. ॥ सद्ब्रह्मकार्य सकलं सदवं, तन्मात्रमेतन्न ततोऽन्यदस्ति । अस्तीति यो वक्ति न तस्य मोहो, विनिर्गतो निद्रितवत्प्रजल्पः ॥२३०॥
ઘડે માટીના કાર્યરૂપ [છતાં ] પણ માટીથી ભિન્ન નથી. સર્વત્ર (વ્યવહારમાં સર્વ ઠેકાણે) માટીના સ્વરૂપથી