________________
૭૨
વિવેકચૂડામણિ
અનેક પ્રકારે દેખાય છે, એ જ બ્રહ્મ તું છે, એમ. મનમાં તું ધ્યાન કર.
यच्चकास्त्यनपरं परात्परं प्रत्यगेकरसमात्मलक्षणम् । सत्यचित्सुखमनन्तमव्ययं ब्रह्म तत्त्वमसि भावयात्मनि ॥ २६४ ॥ જેનાથી વધી જાય એવુ કાઈ નથી; જે માયાથી પર– શ્રેષ્ઠ છે, તથા જે પ્રત્યેકમાં રહેલ, એકરસ અને સૌના આત્મા છે; તથા સત્, ચિત્, આનંદરૂપ, અનંત અને અવિકારી છે, એ જ બ્રહ્મ તુ' છે, એમ મનમાં તું યાન કર. उक्तमर्थमिममात्मनि स्वयं भावय प्रथितयुक्तिभिर्धिया । संशयादिरहितं कराम्बुवत्तेन तत्त्वनिगमो भविष्यति ॥ २६५ ॥
ઉપર કહેલી વાતને તું તારી બુદ્ધિ પ્રમાણે પ્રસિદ્ધ યુક્તિએથી મનમાં વિચાર્યા કર; તેથી તને હથેળીમાં રહેલા જળની પેઠે શંકા અને ભ્રમ વગરનું તત્ત્વજ્ઞાન થશે. स्वबोधमात्रं परिशुद्धतत्त्वं विज्ञाय संघे नृपवच्च सैन्ये । तदात्मनैवात्मनि सर्वदा स्थितो विलापय ब्रह्मणि दृश्यजातम् ॥२३६
લશ્કરની વચ્ચે રહેલા રાજાની જેમ પાંચ ભૂતા(પૃથ્વી, પાણી, તેજ, વાયુ અને આકાશ)ના સમૂહુરૂપ શરીરની અંદર રહેલા સ્વયં જ્ઞાનરૂપ શુદ્ધ આત્મતત્ત્વને સમજીને હંમેશાં તું પાતે પાતાના એ આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિર થા અને આખા જગતને એ બ્રહ્મમાં સમાવી દે. बुद्धौ गुहायां सदसद्विलक्षणं ब्रह्मास्ति सत्यं परमद्वितीयम् । तदात्मना योऽत्र वसेद्गुहायां पुनर्न तस्याङ्गगुहाप्रवेशः ॥ २३७ ॥ જે સત્ નથી અને અસત્ પણ નથી; તે અદ્વિતીય સત્ય પરબ્રહ્મ બુદ્ધિરૂપ ચુકામાં બિરાજે છે; જે માણસ એ આત્માની સાથે એક જ બની દેહરૂપ શુકામાં રહે છે, તેના કુરી શરીરરૂપી ગુફામાં પ્રવેશ થતા નથી ( એને કરી
