________________
વિવેકચૂડામણિ
સંસારમાં જન્મ લેવા પડતા નથી). વાસનાના ત્યાગની જરૂર
शात वस्तुन्यपि बलवती वासनाऽनादिरेषा कर्ता भोक्ताप्यहमिति दृढा यास्य संसारहेतुः । प्रत्यग्रष्ट्यात्मनि निवसता सापनेया प्रयत्ना
'
."
न्मुक्ति प्राहुस्तदिह मुनयो वासनातानवं यत् ॥ २६८ ॥ આત્મારૂપ વસ્તુ જાણ્યા પછી પણ, અનાદ્ધિ કાળની અતિ બળવાન વાસના રહી હોય તે એ વાસના જ ‘હું’ કર્તા છું અને હું જ ફળ ભાગવનાર છું આવા ભ્રમરૂપે મજબૂત થઈ જીવને સંસારનું કારણ બને છે; માટે આત્મદૃષ્ટિથી આત્માનું ધ્યાન કરતાં મનુષ્ય એ વાસનાના પ્રયત્નથી ત્યાગ કરવા જોઈએ; કેમ કે મુનિઓ કહે છે કે, વાસનાના ત્યાગ એ જ મેાક્ષ છે. ’
C
अहंममेति यो भावो देहाक्षादावनात्मनि ।
अध्यासोऽयं निरस्तयो विदुषा स्वात्मनिष्ठया ॥ २६९ ॥
B
દેહ, ઇંદ્રિય વગેરે પદાર્થો ઉપર જીવને ‘હું અને મારું’ એવા જે ભાવ છે, એ જ ‘ અધ્યાસ ’ કહેવાય છે. આત્મામાં સ્થિતિ કરીને વિદ્વાન માણસે એને દૂર કરવા.
शात्वा स्वं प्रत्यगात्मानं बुद्धितद्वृत्तिसाक्षिणम् । सोऽहमित्येव सद्वृत्त्यानात्मन्यात्ममति जहि ॥ २७० ॥ પ્રત્યેકમાં રહેલા પેાતાના આત્માને બુદ્ધિ અને એની વૃત્તિઓના સાક્ષી સમજી ‘તે જ હું છું' એવી સત્ય જ્ઞાનરૂપ વૃત્તિ વડે જડ પદાર્થો ઉપર થયેલી આત્મબુદ્ધિને તું
ત્યાગ કર.
लोकानुवर्तनं त्यक्त्वा त्यक्त्वा देहानुवर्तनम् । शास्त्रानुवर्तनं त्यक्त्वा स्वाध्यासापनयं कुरु ॥ २७१ ॥
