________________
વિવેકચૂડામણિ જે જન્મવું, વધવું, બદલાવું, ઘટવું, રેગી થવું અને વિનાશ પામવું–આ જાતના વિકારેથી રહિત છે, અવિનાશી છે તથા જગતની સૃષ્ટિ, રક્ષણ તથા નાશનું જે કારણ છે, એ જ બ્રહ્મ તું છે, એમ તું મનમાં વિચાર કર. अस्तभेदमनपास्तलक्षणं निस्तरङ्गजलराशिनिश्चलम् । नित्यमुक्तमविभक्तमूर्ति यत् ब्रह्म तत्त्वमसि भावयात्मनि ॥२०॥
જેમાં ભેદ નથી અને કોઈ લક્ષણ નથી; જેમાં મોજાં ન ઊછળતાં હોય એવા જળાશય જેવું જે અચળ છે; અને જે સદા મુક્ત છે તથા મૂર્તિવિભાગથી રહિત છે, એ જ બ્રહ્મ તું છે, એમ મનમાં તું ધ્યાન કર. एकमेव सदनेककारणं कारणांतरनिरासकारणम् । कार्यकारणविलक्षणं स्वयं ब्रह्म तत्त्वमसि भावयात्मनि ॥२११॥
જે પિતે એક જ છે, છતાં અનેક પદાર્થોનું કારણ છે; અને જેને એમ કહી શકાય કે એના સિવાય જગતનું બીજું કેઈ કારણ જ નથી, છતાં જે કાર્ય અને કારણપણથી અલગ છે, એ જ બ્રહ્મ તું છે, એમ મનમાં તું ધ્યાન કર. निर्विकल्पकमनल्पमक्षरं यत्क्षराक्षरविलक्षणं परम् । नित्यमव्ययसुखं निरञ्जनं ब्रह्म तत्त्वमसि भावयात्मनि ॥२६२ ॥
જે નિશ્ચયરૂપ, માપી ન શકાય એવું, અવિનાશી, શરીર અને જીવથી વિલક્ષણ, પર, નિત્ય, અવિકારી, આનંદસ્વરૂપ તથા નિલેંપ છે, એ જ બ્રહ્મ તું છે, એમ મનમાં તું ધ્યાન કર. यविभाति सदनेकधा भ्रमानामरूपगुणविक्रियात्मना । हेमवत्स्वयमविक्रियं सदा ब्रह्म तत्त्वमसि भावयात्मनि ॥ २६३ ॥
જે પિતે હમેશાં સત તથા સોનાની જેમ વિકાર વગરનું છે, તે પણ મને કારણે નામ, રૂપ, ગુણ અને વિકારરૂપે
