________________
વિવેકસૂડામણિ જડ” છે. माया मायाकार्य सर्व महदादि देहपर्यतम् । मसदिदमनात्मकं त्वं विद्धि मरुमरीचिकाकल्पम् ॥ १२४॥
માયા અને મહત્તત્વથી માંડી દેહ સુધીનાં બધાં માયાના કાર્યને તું ઝાંઝવાનાં પાણું જેવાં અસત્ (મિથ્યા) અને જડ જાણે.
આત્માનું સ્વરૂપ मथ ते संप्रवक्ष्यामि स्वरूपं परमात्मनः। દિશા નો થાણુ વૈવામશ્નરે . રર . .
હવે હું તને પરમાત્માનું સ્વરૂપ કહું છું, જેને જાણ માણસ બંધનમાંથી છૂટી મેક્ષ પામે છે. अस्ति कधित्स्वयं नित्यमहंप्रत्ययलंबनः । भवस्थात्रयसाक्षी स पञ्चकोशविलक्षणः ॥ १२६ ॥
હું છું” એવું જે જ્ઞાન થાય છે, એ જ્ઞાનને નિત્ય આધાર પતે જરૂર કેઈ છે અને એ જ “આત્મા” છે. એ ત્રણેય અવસ્થા(જાગ્રત, સ્વમ અને સુષુપ્તિ)ને સાક્ષી છે અને પંચકેશથી (અન્નમય, પ્રાણમય, મમય, વિજ્ઞાનમય અને આનંદમય એ પાંચ કેશ છે. એ માટે જુઓ લૅક ૧૫થી આગળ) જુદે છે.
यो विजानाति सकलं जायत्स्वप्नसुषुप्तिषु । पुद्धितवृत्तिसद्भावमभावमहमित्ययम् ॥ १२७ ॥
જાગ્રત, સ્વમ અને સુષુપ્તિ-એ ત્રણેય અવસ્થામાં આત્મા બુદ્ધિને, એની વૃત્તિઓને તથા વૃત્તિઓના અભાવને “આ હું” એમ જાણે છે.
यः पश्यति स्वयं सर्व यं न पश्यति कश्चन । यमेतयति धुब्यादि न तु यं चेतयत्ययम् ॥ १२८ ॥
