________________
૫૦
મળી ૧૦૧ ક્ષેત્રમાં રહેલા ગર્ભજ મનુષ્યેાના મળ, મૂત્ર, લેાહી, માંસ, વી, પર્ ખળખા વિગેરે ૧૪ અશુચિ સ્થાનકમાં સમૂમિ મનુષ્યા ઉત્પન્ન થાય છે, તેનુ આયુષ્ય અંતર્મુહૂનુ હોય છે. અને તેઓ ચમચક્ષુથી દેખી શકાતા નથી.
મનુષ્ય ક્ષેત્ર—જમૃદ્વીપ ૧ લાખ જોજનને લાંખે પહેાળા ને ગેાળ છે. તે પછી અનુક્રમે સમુદ્ર અને દ્વીપ વીંટાએલા છે. તે વિસ્તારમાં બમણા બમણા છે, એટલે કે જંબુદ્રીપની ફરતા ૨ લાખ જોજનને લવસમુદ્ર વીંટાએલા છે. તેને ફરતા ૪ લાખ જોજનના ધાતકીખડ વીંટાએલા છે. તેને ફરતા કાલાધિ ૮ લાખ જોજનને વીંટાએલા છે. તેને ફરતા પુષ્કરાવત દ્વીપ ૧૬ લાખ જોજનના વીંટાએલા છે. તે પુષ્કરાવ દ્વીપના અધ ભાગ એટલે ૮ લાખ જોજન પછી માનુષ્ચાત્તર પત ચાતરમ્ વીંટાએલે છે. તે પતની અંદરની બાજુને મનુષ્યક્ષેત્ર કહે છે, એટલે મેરૂ પર્વતના રૂચક પ્રદેશથી માનુષ્ચાત્તર પર્વત સુધી એક આજુના, ના લાખ જબુદ્વીપના, ૨ લાખ લવણુ સમુદ્રના, ૪ લાખ ધાતકીખડના, ૮ લાખ કાલાધિના અને ૮ લાખ અધ પુષ્કરાવતા દ્વીપના મળી ૨૨ લાખ જોજન. તેજ પ્રમાણે જ ખૂદ્રીપના મેરુથી ગણતરી કરતાં ખીજી બાજુના પણ રા લાખ જોજન મળી કુલ ૪૫ લાખ જોજનનુ મનુષ્યક્ષેત્ર છે, તેમાં રા દ્વીપ અને એ સમુદ્ર આવેલા છે. આ જંબુદ્વીપ, ધાતકીખડ અને અધ પુષ્કરાવતા મળી રાા દ્વીપ થાય છે, ત્યાં સુધીજ મનુષ્યાની વસ્તી હાવાથી તેનેજ મનુષ્યક્ષેત્ર કહેવામાં આવે છે.
*
