________________
' હહહ
વ્યાખ્યાન સાહિત્યસંગ્રહ-ભાગ ૨ જે. નવસ अर्थोष्मणा विरहितः पुरुषः स एव, ह्यन्यः क्षणेन भवतीति विचित्रमेतत् ॥ १२ ॥
सुभाषितरत्नभाण्डागार. અવિકલ (બરાબર-ફેરફાર વિના) તેજ ઈદ્રિયે, તેનું તેજ મન, ન અટકેલી બુદ્ધિ પણ તેજ અને વચન પણ તેનું તેજ છે પરંતુ પૈસાની ગરમીથી રહિત થાય છે તે તેજ પુરૂષ નિશ્ચય કરીને એક ક્ષણમાં બીજો જ બની જાય છે આ મહા વિચિત્રતા છે. (પૈસાવાળે હોય ત્યારે તેજ બુદ્ધિ વગેરેથી ડાહ્યા ગણતે હોય પણ તે (પૈસા)ને નાશ થવાથી તે માણસ મૂર્ખમાં ગણાય છે તેજ વિચિત્રતા છે કે ક્ષણમાં એકના બે રંગ દેખાય છે). ૧૨.
ધનમાં સર્વ ગુણ.
શાર્દૂવીડિત (થી ). जातिर्यातु रसातलं गुणगणस्तस्याप्यधो मज्जतां,
शीलं शैलतटात्पतबभिजनः सन्दह्यतां वह्निना । शौर्ये वैरिणि वज्रमाशु निपतवर्थोऽस्तु नः केवलं, __ येनैकेन विना गुणास्तृणलवप्रायाः समस्ता इमे ॥१३॥
મર્તુહરિનીતિરાત. જાતિ રસાતાળમાં જાઓ, ગુણને સમૂહ તેની નીચે ડૂબી જાઓ, શીળ પર્વત ઉપરથી પડી જાઓ, શત્રુરૂપે રહેલ એવી શુરવીરતા ઉપર ઇંદ્રિનું વજી પડે. પરંતુ અમને તે કેવળ પૈસે જ પ્રાપ્ત થાઓ. કારણકે એક પૈસા વિના સઘળા ગુણે તૃણની સળી જેવા (હલકા) છે. ૧૩.
ધનાઢયના અવગુણે કઈ ગાતું નથી. तिर्यक्वं भजतु प्रतारयतु वा धर्मक्रियाकोविदं,
हन्तु वां जननीं पिबखपि सुरां शुद्धां वधूमुज्झतु । वेदान्निन्दतु वा हिनस्तु जनतां किं वानया चिन्तया, लक्ष्मीर्यस्य गृहे स एव भजति प्रायो जगद्वन्यताम् ॥ १४ ॥
सुभाषितरत्नभाण्डागार. (આચરણમાં) પશુ-પક્ષી પણું રાખે, ધર્મક્રિયામાં કુશળ મનુષ્યને છેતરે, પિતાની માતાને વધ કરે, મંદિરા પીએ, પોતાની સતી સ્ત્રીને ત્યાગ કરે,
