Page Text
________________
પરિચ્છેદ દુર્જનનિંદા અધિકાર
૩૩૯ ખળ પુરૂષ ગુણને જાણી શકતા નથી તથા લોકમાં નિદાને પ્રાપ્ત થયેલ એવા ત નીચ પુરૂષને ઉત્તમ એક પુરૂષ સેવે છે અર્થાત કે કઈ નહિ. ૨૪
દુર્જનનો સદા ત્યાગ કરવા જરૂર, नीचोचादिविवेकनाशकुशलो बाधाकरो देहिनाમારામોનિકાસનો નિતારજીનામનાં વર્ણમ सदृष्टिप्रसरावरोधनपटुमित्रप्रतापाहतः,
कृत्याकृत्यविदा प्रदोपसदृशो वर्व्यः सदा दुर्जनः ॥ २५ ॥ કૃત્ય, (કરવા યેગ્ય) અને કૃત્ય (ન કરવા યોગ્ય) એવા કાર્યને જાણનાર પુરૂષે પ્રદેષ ( વારી રાત્રિના આરંભ) ની માફક સદા દુર્જનનો ત્યાગ કરે. તે દુર્જન પુરૂષ કેવો છે? કે નચ અને ઉચ્ચ પુરૂના વિવેકના નાશમાં કુશળ, (દેષ પણ ઉચાં નીચાં સ્થાનના જ્ઞાન નાશ કરવામાં કુશળ છે) મનુષ્યને પીડા કરનાર, { પ્રદોષ પણ શેર વગેરેથી મનુષ્યને પીડા કરે છે.) કેઈ પુરૂષની આશા તથા સુખને નાશ કરનાર, ( પ્રદેષ પણ દિશાના ફાંટાના જ્ઞાનને નાશ કરનાર છે એટલે તેમાં પૂર્વ પશ્ચિમાદિ જ્ઞાન થતું નથી.) મલિનતા (પાપીપણું )થી પોતાના શરીરને ઢાંકનારા પાપી લોકોને પ્રિય, (પ્રદેષ પણ ચોરીને પ્રિય હોય છે.) ઉત્તમ દૃષ્ટિ ( જ્ઞાન ) વાળા પુરૂષોના પ્રવેશને રોકવામાં ચતુર ) ( પેદેષપક્ષે નિરોગી આંખોની દર્શનશકિતને રોકવામાં ચતુર અને મિત્રના પ્રતાપને ચેતરફથી નાશ કરનાર (પ્રદેષ પક્ષે સૂર્યના પ્રતાપ (તેજ) નો નાશ કરનાર) એ દુર્જન તથા પ્રદેષ છે. એટલે આ બન્નેની ક્રિયા સરખી છે, માટે સુજ્ઞ પુરૂષે દુર્જ. નને સદા ત્યાગ કર ૨૫
ચન્દ્ર તથા દુર્જનનાં સમાન લક્ષણે, ध्वान्तध्वंसपरः कलङ्किततनुर्वृद्धिक्षयोत्पादकः, पद्माशी कुमुदप्रकाशनिपुणो दोषाकरो यो जडः। कामोद्वेगरसः समस्तभविनां लोके निशानाथव
कस्तं नाम जनो महासुखकरं जानाति नो दुजैनम् ॥ २६ ।। મહું દુઃખને કરનાર એવા દુર્જનને કે મનુષ્ય ચન્દ્રની માફક ઓળખતે નથી ? અર્થાત્ ત || જાણે છે. હવે ઉપરના ત્રણ પદથી ચન્દ્રમાં અને દુર્જનનું સમાનપણું દર્શાવે છે કે ચન્દ્રમાં પ કલંકિત શરીરવાળો છે છતાં બીજાના અન્ય કારનો નાશ કરવામાં તત્પર થાય છે. તેમ દુર્જન પણ પોતે કલંકિત હેય છતાં બીજાને
* ૨૪ થી ૩૫ સુભાષિત રત્નસંદેહ.
| SR No. | 006061 |
| Book Title | Vyakhyan Sahitya Sangraha Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinayvijay |
| Publisher | Devji Damji Sheth |
| Publication Year | 1915 |
| Total Pages | 628 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |