________________
વ્યાખ્યાન સાહિત્ય સંગ્રહ
મૃતુ
તેમાં ખર જન્મ સુધી ખર, સાઠ જન્મ સુધી સૂકર ( ડુક્કર ) અને સીત્તેર જન્મા સુધી શ્વાન-કૂતરા-ના જન્મને પામે છે. એમ મનુએ કહ્યું છે, ૮ અધમ વૃત્તિના બ્રાહ્મણેાનું
સ્થાન सत्यं नास्ति तपो नास्ति, नास्ति चेन्द्रियनिग्रहः । સર્વભૂતા નાતિ, પ્રચારાજજીન્નનમ્ ॥ ૧ || બ્રહ્મણુમાં જો સત્ય નહે ય, તપ નહાય, ઇન્દ્રિય વિગ્રહ નહેાય, સર્વ ભૂત (પ્રાણી) ઉપર દયા ન હેાય, તે ઍ ચાંડાલનુ લક્ષણ છે, અર્થાત્ તે બ્રાહ્મણુ ચાંડાલ તુલ્ય જાણવા. ૯ તેમજ
૩૧૪
चतुर्वेद्यपि यो भूत्वा चण्डकर्म समाचरेत् ।
चण्डालस्तुविज्ञेयो, नवेदास्तत्र कारणम् ॥ १० ॥
જે બ્રાહ્મણ ચાર વેદને જાણનારા હોય તે પણ જો ઉગ્ર-બ્રાહ્મણુ ધર્મ વિરૂદ્ધ કર્મ કરે તેને ચાંડાલ જાણુવા. તેમાં-બ્રાહ્મણપણામાં-વેદો કારણરૂપ નથી. ૧૦ બ્રાહ્મણને તજવા ચાગ્ય માગ,
.
वार्धकास्सेवकाचैव, नक्षत्र तिथि सूचकाः । एते शुद्रसमा विदा मनुना परिकीर्तिताः
? ।।
જે બ્રાહ્મણા વ્યાજ ઉત્પન્ન કરી નિર્વાદુ ચલાવનારા છે, બીજાની નેકરી કરવાવાળા છે, નક્ષત્રા અને તિથિઓને સૂચવવાવાળા અર્થાત્ જોશીના કામને ઠરનારા છે, આ બ્રાહ્મણ્ણાને મનુરાજ ઋષિયે શૂદ્ર સમાન કહ્યા છે. ૧૧ વળી
અયેાગ્ય વર્તનથી નિધ અવસ્થા
क्रूराश्चण्डाश्च पापाच, परद्रव्यापहारिणः । નિયાઃ સર્વમૂતેષુ, સાડાચાર્યજ્ઞાતિજી || ||
જે બ્રાહ્મણેા અત્યન્ત ક્રોધવાળા, પાપ કર્મ કરનારા, ળીળના ધનને ચારવાવા ળા, અને સવાઁ પ્રાણી માત્રમાં દયા વગરના છે, તેમા સવ વ માં ચાંડાલતુલ્ય છે. ૧૨ અધમ બ્રાહ્મણને ભાજન પ્રીતિ.
मोदका यत्र लभ्यन्ते, न दूरे पञ्वयोजनी ।
વટવા યત્ર જયન્તે, ન પૂરે શયોની ! ? ।।
લાડુભટાને લાડુ મળતા હાય તા ૨૦ ગાઊ પણુ દૂર નથી અને જો વડાંનું ભાજન મળતું તે ૪૦ ગાઉ પણુ દૂર નથી. અર્થાત્ ભાજન સારૂ આટલા પન્થને પણ ગણુતા નથી. ૧૩
