Page Text
________________
પરિચ્છેદ
સુજન–અધિકાર
૧૫.
सुजन-अधिकार.
આ ભૂમિ તેમજ તેમાંના સર્વસ્થાને સજજનોથી જ શેભે છે, કે જેઓ પરોપકારપરાયણ, ગુરૂ વાકયેનું યથાર્થ પાલન કરનારા, સદાચારીઓ, દાન દેવામાં આનન્દ માનનારા, બીજા પ્રાણીઓને દુઃખી જોઈ પોતે દુઃખી થનારા, સમગ્રના હિતમાં અને અભ્યદયમાં ખુશી માનનાર, સમૃદ્ધિના સમયમાં વિનયથી વર્તન કરનારા, ભૂમિના ભૂષણ રૂપ, અમૃતમય વાક્યોથી લેકને અનુરંજન કરનારા, અડગ રીતે સત્યનું પાલન કરનાર, કોઈને કટુ ન લાગે તેવાં ખરાં વાક્ય કહેનારા. વગેરે અનેક ઉત્તમ ગુણગણેથી ભરપૂર હોય છે, તેનું ચારિત્ર સેવનથી મનુષ્ય માત્ર મુક્તિ મેળવી શકે છે, જેને માટે, તેઓ કેવી રીતે વર્તન કરે છે, ઇત્યાદિ અનેક કાર્યો દર્શાવવા સદષ્ટાન્ત આ અધિકાર આરંભાય છે, કે જેનું યથાર્થ મનન કરવાથી સંસારમાં સુચારિત્રથી વર્તીને પરિણામે મેક્ષપદે પહોંચાય છે.
કચી માતા જ પુત્રવતી ગણાય?
ફૅન્દ્રવજા (૧-૨) गृहे गृहे सन्ति सुता अनेके, द्रोहप्रमादव्यसनावलीढाः । .
सत्त्वेकवयं धृतधमेधैर्य, त्वामेव पुत्रं जननी प्रसूता ॥१॥ એક સુજન પ્રત્યે કેઈ વિદ્વાનનું કહેવું છે કે ઘેર ઘેર એક બીજાને દ્રુહ આલસ્ય અને અનેક પ્રકારનાં દુર્બસનેથી યુક્ત ઘણુ પુત્ર છે પણ સાત્વિક વૃત્તિવાળાઓમાં એક ઉત્તમ ધર્મ અને ધીરજતાને ધારણ કરનાર તુને જ તારી માતાએ જન્મ આપે છે, અર્થાત્ આવા પુરૂષોના જન્મથી જ માતા જન્મ આપનારી (પુત્રવતી) ગણાય છે. ૧
પૃથ્વીની શેભા શું છે? ऐरावणेनैव सुरेन्द्रसैना, कल्पद्रुमेनैव सुमेरुभूमिः ।
श्रीकौस्तुभेनैव मुकुन्दवक्षः, पञ्चाननेनैव गुहा विभाति ॥३॥ ઐરાવણ હાથી વડે જેમ ઈદ્રની સેના શેભે છે, કલ્પવૃક્ષથી જેમ સુમેરૂપર્વતની ભૂમિ શોભે છે, કસ્તુભ મgવડે જેવી રીતે શ્રીકૃષ્ણ મહારાજનું વક્ષઃ સ્થલ (છાતી) શેભે છે અને સિંહ વડે જેમ ગુફા શેભે છે તેમ જે પુરૂષ ઐરાવણ હાથીના જે દરેક કાર્યમાં મસ્ત બની ગંભીરતાથી ગમન કરતે હોય, કલપવૃક્ષની માફક સર્વની ઈચ્છા પૂર્ણ કરતે હોય, કૈસ્તુભ મણીની પેઠે પોતાના તેજથી બીજાઓને આચ્છાદિ
| SR No. | 006061 |
| Book Title | Vyakhyan Sahitya Sangraha Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinayvijay |
| Publisher | Devji Damji Sheth |
| Publication Year | 1915 |
| Total Pages | 628 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |