Jainism Course Part 04

SR No.: 006050
Original Sutra Author: N/A
Author: Maniprabhashreeji
Publisher: Adinath Rajendra Jain Shwetambara Pedhi
Publication Year: 2011
Total Pages: 222
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 68

પ્ર. આગારનો અર્થ સમજાવો? - જ. આગાર એટલે છૂટ. પ્રતિજ્ઞા લીધા પછી એનો ભંગ થાય, એ ઉચિત નથી. પ્રતિજ્ઞા લીધા
પહેલાં જ પરિસ્થિતિ વશ એનો ભંગ ન થઈ જાય માટે કેટલીક છૂટ રાખવામાં આવે છે. એને આગાર કહેવાય છે. અહીંયા પચ્ચખાણના બાવીસ આગાર બતાવ્યા છે. (૧) અનાભોગેણાં? એકાસણા વગેરે પચ્ચખાણ લીધા પછી જો ભૂલથી મોંઢામાં કંઈ નખાઈ ગયું તો આ આગારના કારણે એકાસણા વગેરેમાં ભંગ થતો નથી. પરંતુ યાદ આવતાની સાથે જ મોંઢામાંથી કાઢીને રાખ વગેરેમાં પરઠવી દેવું જોઈએ. જ્યાં સુધી મોંઢામાં સ્વાદ આવે ત્યાં સુધી રાખમાં થૂકતાં રહેવું. પછી ૪૮ મિનિટ સુધી પાણી પીવું નહીં. જો થાળી વગેરેમાં પણ એઠોં આહાર હોય તો એને પણ રાખ વગેરેમાં પરઠવું જોઈએ. આવી રીતે કરવાથી વ્રતનો ભંગ થતો નથી તેમજ ભૂલને માટે આલોચના લેવી. જેથી આવી ભૂલ વારંવાર ન થાય. પરંતુ ભૂલથી એકવાર મોંઢામાં નાખીને પછી યાદ આવે છતાં પણ એને ખાઈ લો. અથવા ખાવાનું ચાલું રાખો તો પચ્ચખાણ ભંગ થાય છે. આ રીતે રાત્રિભોજન ત્યાગ વગેરેના પચ્ચક્ખાણમાં પણ પહેલા સૂર્યાસ્ત થઈ ગયાનું ખ્યાલ ન હોવાથી મોંઢામાં કંઈક નાખી દીધું હોય અને પછી ખ્યાલ આવે તો ઉપરોક્ત વિધિથી મોંઢા માંથી તથા થાળીનું ભોજન પરઠવી દેવું જોઈએ. (૨) સહસાગારેણાં : પચ્ચકખાણનો ઉપયોગ (યાદ) હોય, પણ અસાવધાનીથી સ્નાન કરતા સમયે અથવા અચાનક વરસાદનું પાણી મોંઢામાં ચાલ્યું જાય તો આ આગારથી વ્રતનો ભંગ થતો નથી. છતાં પણ શ્રાવકે મોંઢામાં પાણી વગેરે જાય નહી એનો ખ્યાલ રાખવો જોઈએ. (૩) મહત્તરાગારેલાં કોઈ વધારે નિર્જરા કરાવવાવાળું કામ, સંઘનું મહત્ત્વપૂર્ણ કામ આવી જાય, તો પચ્ચક્ખાણ આવ્યા પહેલા પણ જરૂર પડે તો ખાવાની છૂટ. આ વાત વિશેષ પરિસ્થિતિમાં જ લાગુ થાય છે. (૪) સવ સમાહિતૃત્તિયાગારેણાં પચ્ચખાણ લીધા પછી અચાનક જો સ્વાચ્ય ખૂબ બગડી જાય, એવી સ્થિતિમાં જો સમાધિ માટે ખાવું પડે તો આ આગારથી છૂટ રહે છે. (૫) પચ્છHકાલેણાં વાદળને કારણે સૂરજ ન દેખાય ત્યારે અથવા ઘડીયાળ આગળપાછળ હોવાથી પચ્ચકખાણ આવ્યા પહેલાં જ ભ્રાંતિથી ખાઈ લે તો આ આગારથી વ્રતનો ભંગ થતો નથી. પરંતુ છતાં પણ ઉપયોગ રાખવો જરૂરી છે.
52)