________________
૨. તિવિહાર - જેમાં માત્ર પાણી ની જ છૂટ હોય છે. આ પચ્ચક્ખાણમાં રાત્રે મુઢિ બંધ કરીને નવકાર ગણીને ૧,૨,૩ વાર પાણી પી શકીએ છીએ. પરંતુ રાત્રે મોડા સુધી પાણી પીવું ઉચિત નથી. ૩. દુવિહાર - આમાં પાણી તથા દવાઓ વગેરે લઈ શકીએ છીએ પરંતુ દૂધ, ચા વગેરે નથી
લઈ શકતા. પ્ર. શ્રાવકને કયા કયા પચ્ચકખાણ કેટલા આહારવાળા હોય છે? જ. સવારે નવકારસીના પચ્ચખાણમાં ચાર આહારનો ત્યાગ હોય છે.
બિયાસણા વગેરેના પચ્ચ.વાળાને રાત્રે ચઉવિહાર હોય છે. ' એકલઠાણામાં એકસમયના આહાર સિવાય આખો દિવસ ચઉવિહાર હોય છે. બાકીના પોરસી વગેરેનું પચ્ચખ્ખાણ યથાશક્તિ તિવિહાર પણ થઈ શકે છે. નવકારસી વગેરેનું પચ્ચખાણ સમજાવો. (૧) નવકારસી સૂર્યોદયથી બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) સુધીનું આ પચ્ચકખાણ હોય છે તેમજ - એને સૂર્યોદયથી પહેલા લેવું જોઈએ. (૨) પોરસીઃ સૂર્યોદયથી એક પ્રહર (દિવસનો ચોથો ભાગ)નું આ પચ્ચખાણ હોય છે. આને પણ સૂર્યોદયથી પહેલા લેવું જોઈએ. (૩) સાપોરસીઃ સૂર્યોદયથી દોઢ પ્રહરનું આ પચ્ચખાણ હોય છે. આને પણ સૂર્યોદયથી પહેલા લેવું જોઈએ. (૪) પુરિમુઢ સૂર્યોદયથી બે પ્રહરનું આ પચ્ચખાણ હોય છે. એને સૂર્યોદયના પછી પણ લઈ શકીએ છીએ. (૫) અવઢઃ સૂર્યોદયથી ત્રણ પ્રહરનું આ પચ્ચખાણ હોય છે. એને સૂર્યોદયના પછી પણ લઈ શકીએ છીએ. (૬) એકાસણું: એકવાર એક આસન ઉપર બેસીને જમવું. (૭) બિયાસણું બે વાર એક આસન પર બેસીને જમવું. (૮) આયંબિલ લુખ્ખ, બાફેલું ધાન્ય (આહાર) એકવાર એક આસન ઉપર બેસીને જમવું. (૯) એકલઠાણાઃ એકવાર એક સ્થાન પર બેસીને માત્ર એક જમણો હાથ અને મોંઢાને . હલાવી શકાય છે, બાકી કોઈપણ અંગ ખાતા સમયે જરાપણ હલાવી ન શકાય. આમાં ખાધા પછી ચલવિહાર કરવાનું હોય છે.
